Snimldõk: Jan-Eerik Paadar

Leäkku tââđjubun ouddâl ko mâŋŋa õhttvuõđâst Sääʹmtegga haʹŋǩǩõssâd pirr. Haʹŋǩǩõssâd teeʹmm (ouddm. tiõrvâsvuõttsueʹrj tuʹtǩǩummuš) leʹbe vaikktõõzz vuâlaž äʹšš (ouddm. mott vuuʹd pirrõõzz leʹbe kulttuurääʹrb) meäʹrtââll tõn, ǩeäzz Sääʹmteeʹǧǧest tuʹst kannat leeʹd vuõššân õhttvuõđâst (jeeʹres tuåimmvuuʹdi vasttõsouʹddepuhttji õhttvuõtt-teâđ käunnʼje Sääʹmteeʹǧǧ neʹttseeidain õhttvuõtt-teâđain). Jõs jiõk tieʹđ, koon tuåimmvoudda haʹŋǩǩõssad leʹbe tuʹtǩǩummšad kooll, leäkku õhttvuõđâst Sääʹmteeʹǧǧ infooʹje – toʹben tuu ohjjee vuõigg oummu årra.

Ko ääiǥak väʹldded õhttvuõđ, leäk âma kuuitâǥ jiõčč juʹn tobdstam valmštõõleeʹl haʹŋǩǩõssâd/tuʹtǩǩummšad vueiʹtlvaž vaikktõõzzid da eettlaž vaʹǯǯtõõzzid. Lij vääžnai še, što haʹŋǩǩõssâd vuâđđeei siiskõs da äiʹǧǧtaull lie teʹl teâđast, što vuäitčim altteed kuhttu vueʹssbeäʹl peäʹlest heeđâlmlaž saǥstõõllmõõžž.

Sõõrǥab õhttvuõđ välddmõš lij vääžnai tõn diõtt, što vuäitčim õõutsââʹjest ooccâd ǩeâllʼjeei čåuddmõõžžid vueiʹtlvaž negatiivlaž vaikktõõzzid da eettlaž vaʹǯǯtõõzzid. Leäkku âʹte tuõsttlõnji õhttvuõđâst!

Haʹŋǩǩõõzz leʹbe tuʹtǩǩummuž äiʹǧǧtaaul plaanummšest lij še vääžnai väʹldded lokku ääʹšš ǩiõttʼtõõllma Sääʹmteeʹǧǧest di vueiʹtlvaž saǥstõõllmõõžžid mõõnni äiʹǧǧ. Täujja, haʹŋǩǩõõzz/tuʹtǩǩummuž luândast, veeidasvuõđâst di plaani da arvvlõõzzi šlaaʹjest da tääʹrǩesvuõđâst ǩidd ååreeʹl, ääʹšš ǩiõttʼtõõllma mâânn 1 – 2 mp. Mõõn uuʹccben lââʹssčiõlǥtõõzzid taarbšet ääʹšš valmštõõllma tuʹmmjemtuâj vääras, tõn jåʹttlubun ääʹšš ǩiõttʼtõõllmõš Sääʹmteeʹǧǧest ouddan.

Tääujâs ǩiõttʼtõõllâmjiârgg Sääʹmteeʹǧǧest lij tõt, što tuåimmvuuʹd ouʹddepuhttipiisar valmštââll ääʹšš tuʹmmjemtuâj vääras da vuäitt taarbšeʹmmen raukkâd lââʹssčiõlǥtõõzzid tän määʹttest. Ääʹšš vueiʹtet valmštõõllâd äʹšštobddiluʹvddkådda da ooudâs halltõʹsse, leʹbe vuõiʹǧǧest halltõʹsse. Täin maaʹttin še vueiʹtet raukkâd lââʹssčiõlǥtõõzzid haʹŋǩǩõõzzâst leʹbe tuʹtǩǩummšest vaʹstteeʹjest. Vääldak âma äiʹǧǧtaaulid plaaneeʹn lokku še tõn, što Sääʹmteʹǧǧ jiõčč tuʹmmai aaʹšši ǩiõttʼtõõllmest da tõi äiʹǧǧtaaulin, mõõn diõtt sõõrǥab õhttvuõđ välddmõš lij vääžnai haʹŋǩǩõssad še.