Uásálist Kielâookon!
Giellavahkku / Ǩiõllneäʹttel / Kielâokko / Kieliviikko
Kuás: 23.–29.10.2023
Kost: Jyehi saajeest Suomâst, Ruotâst já Taažâst
Kiäs: Aaibâs puohah láá tiervâpuáttim mieldi já uásálistiđ
Kielâokko uárnejuvvoo 23.–29.10.2023. Sämitigge puávdee puohâid uásálistiđ teemaookon já pyehtiđ sämikielâid uáinusân teemaoho ääigi jieškote-uvlágán vuovijguin ovdâmerkkân orniimáin tábáhtusâid, kampanjaid teikâ kevttimáin sämikielâid almottâsâin já teevstâin.
Mii lii giellavahkku – ǩiõllneäʹttel – kielâokko?
Kielâoho ulmen lii finniđ sämikieláid huámmášume, oinum já kullum ohtsâškode jyehi suorgijn Suomâst, Ruotâst já Taažâst. Mij tuáivup, ete nuuvt maaŋgah ko máhđulâš uásálisteh ohtsii viggâmušân uážžuđ Kielâoho ääigi sämikielâid uáinusân jieškote-uvlágán tooimâin páihálii, kuávlulii já aalmuglii tääsist.
Kielâokko uárnejui Suomâ, Ruotâ já Taažâ Sämitiigij oovtâstpargon vuossâmuu tove ive 2019, kuás viettii OA aalmugijkoskâsii algâaalmugij kielâi ive. Kielâokko lii-uv uárnejum ive 2019 rääjist puoh kuulmâ Sämitige oovtâstpargon jyehi ive roovvâdmáánust ohhoost 43.
Toimâiävtuttâsah Kielâookon
- Pyehtiđ sämikielâid uáinusân kevttimáin om. sämikielâlijd uápistemkoolbâid. Valmâš uápistemkoolbah kávnojeh čujottâsâst Uápistemkoolbah tavesämi-, anarâš- já nuorttâlâškielân sehe suomâkielân
- Pyehtiđ sämikielâid oinuđ já kulluđ kevttimáin sämikielâlijd tiervâttâsâid om. kulluuttâsâin. Tiervâttâsah kávnojeh Sämitige dokumentpaaŋki Sanastot-uásist Pieni sanakirjanen -kirjeest (PDF).
Sämikielah Suomâst
Sämmiliih láá Euroop Union áinoo algâaalmug. Suomâst sämmilij kielâlij já kulttuurlij vuoigâdvuođâi vuáđđun lii vuáđulaahâ, mon mield sämmilijn lii algâaalmugin vuoigâdvuotâ paijeentoollâđ já ovdediđ jieijâs kielâ já kulttuur. Sämikielah láá Euroop algâkielah já nuorttâmerâsyemmilij kielâi (tego suomâkielâ já eestikielâ) aldemuuh káidushyelkkikielah. Sämikielâid sárnuh Suomâst, Ruotâst, Taažâst já Ruošâst. Suomâst sárnuh kulmâ sämikielâ: tavesämikielâ, anarâškielâ já nuorttâlâškielâ. Vuáđulaavâ mield sämmilijn lii sämmilij päikkikuávlust (Aanaar, Iänudâh, Ucjuuhâ já Suáđigil kieldâ taveuási) jieijâs kielân já kulttuurân kyeskee jiešhaldâšem tienuuvt, ko laavâst asâtteh.
Mane Kielâokko lii tehálâš?
Sämikielah láá teháliih ovtâskâs kielâkevttei, sämiaalmugân já meid syemmilii ohtsâškoodán. Sämikielah iä lah teháliih tuše viestâdmist, mutâ meid ulmui identiteetân, kulttuuráárbán já oohtânkulluuvâšvuotân. Kielâ uáinusân pyehtim piäiválâš elimist lii-uv tehálâš kielâ sajattâhân, oohtânkulluuvâšvuođâ toobdon já tuhhiittem keežild. Ko kielâ uáinoo piäiválávt, te tot šoddâd tobdo, ete mii kielâ lii tohálâš, kielâst lii árvu já tot kulá ohtsâškoodán. Mij tubdâp stuorrâ ilo, ko mii kielah uáinojeh ohtsâškoddeest.
Mij halijdep, ete syemmilâš ohtsâškodde opâččij eenâb já pyerebeht iberdiđ sämikielâid, sämikulttuur já säämi ohtsâškodde-eellim.
Mij tuáivup, ete tij pyehtivetteđ uásálistiđ Kielâookon. Oovtâst mij pyehtip finniđ sämikielâid uáinusân mii ohtsâškoddeest já lasettiđ ibárdâs sämikielâin Sämikielâi ohhoost roovvâdmáánust 2022!
Lasetiäđuh:
Säämi kielâašijčällee Marko Marjomaa, puh. 050 438 2484 / 010 839 3183 marko.marjomaa(at)samediggi.fi
Kielâoho päikkisijđo www.giellavahkku.org
Sämitige päikkisijđo www.samediggi.fi