Sámedikki sámegiela doaimmahat ohcá mearreáigásaš plánejeaddji, gean bargun lea ráhkadit dieđihanmateriála sámi giellalágas ja sámiid eará gielalaš vuoigatvuođain sámeálbmogii neahttasiidduide ja eará kanálaide.  Bargu álgá soahpamuša mielde ja bistá 31.12.2021 radjai ja vejolaččat dan maŋŋelge.

Gelbbolašvuođagáibádussan lea barggu eaktudan skuvlejupmi ja lassin eaktuduvvo sámegiela dáidu (ásahus 1727/95). Barggu ceavzilis dikšun gáibida sámiid gielalaš vuoigatvuođaid, sámekultuvrra ja hálddahusbargguid buori dovdamuša ja buriid gulahallandáidduid. Bargohárjánupmi vástideaddji bargguin gehččojuvvo ovdun.

Bálká mearrašuvvá Sámedikki bálkávuogádaga gáibádusdási IV/III mielde (vuođđobálká 2645,46 euro/mb). Vuođđobálkká lassin máksojuvvojit bargohárjánumi vuođul ahkelasit sihke sámeguovllus barggadettiin 24 %:a sámeguovllu lassi. Doaimmas čuvvojuvvo guovtte vahku geahččalanáigi.

Ohcamuša mildosiiguin galgá doaimmahit Sámedikki čállingoddái 1.11.2021 rádjai čujuhussii: Ma. suunnittelija (sympahr.net)

Lassidieđuid barggus addá gielladorvočálli Anne Kirste Aikio tel. 010 839 3124. Sámedikki doibmii sáhttá oahpásmit neahttačujuhusas www.samediggi.fi

Anáris 18.10.2021

GIELLAVAHKKU – KIELÂOKKO – ǨIÕLLNEÄʹTTEL ­– KIELIVIIKKO

Goas: 25.–31.10.2021

Gos: Olles Suomas, Ruoŧas ja Norggas

Geasa: Buohkat leat bures boahtin searvat ja oassálastit

Duogáš

Jagi 2019 lei Ovttastuvvan Našuvnnaid riikkaidgaskasaš álgoálbmotgiellajahki – International Year of Indigenous Languages (iyil2019.org). Temájagi áigge lágiduvvojedje doalut, mat čalmmustahtte eamiálbmotgielaid miehtá máilmmi. Giellavahkku lágiduvvui vuosttaš geardde jagi 2019. Jagi 2020 lágideamit lihkkostuvvojedje nu bures, ahte Norgga, Suoma ja Ruoŧa Sámedikkit háliidit doallat Giellavahkku jahkásaččat.

Sámegielat Suomas

Sámit leat Eurohpa Uniovnna áidna álgoálbmot. Suomas sámiid gielalaš ja kultuvrralaš rivttiid vuođđun lea vuođđoláhka, man mielde sámiin álgoálbmogin lea vuoigatvuohta doalahit ja ovddidit iežaset giela ja kultuvrra. Sámegielat leat Eurohpa eamiálbmotgielat ja nuortamearrasuopmelaš gielaid (dego suoma- ja esttegiela) lagamus gáiddus fuolkegielat. Sámegielat hubmojuvvojit Suomas, Ruoŧas, Norggas ja Ruoššas. Suomas hubmojuvvojit golbma sámegiela: davvisámegiella, anárašgiella ja nuortalašgiella. Vuođđolága mielde sámiin lea sámiid ruovttuguovllus (Anár, Eanodat, Ohcejohka ja Soađegili gieldda davimus oassi) iežaset gillii ja kultuvrii guoski iešmearrideapmi dan mielde go lágain mearriduvvo.

Mii ávžžuhit buot Suoma vuođđoskuvllaid lágidit temábeivviid sámegielain ja sámi kultuvrras vahkus 43 (25–31.10.2021). Mii sávvat, ahte buot skuvllat čalmmustahttet sámegielaid giellavahkus iešguđetlágan doaimmaiguin.

Mii lea giellavahkku – ǩiõllneäʹttel – kielâokko?

Giellavahkku lea aktasaš áŋgiruššan čalmmustahttit sámegielaid. Giellavahkku galgá veahkehit sámegielaid oidnot ja gullot buot surggiin servodagas. Mii sávvat, ahte nu máŋgasat go vejolaš servet aktasaš áŋgiruššamii čalmmustahttit sámegielaid iešguđetlágan doaimmaid bakte, sihke báikkálaš, regionálalaš ja našuvnnalaš dásis.

Mannin lea Giellavahkku dehálaš?

Sámegielat leat dehálaččat sihke ovttaskas giellageavaheaddjái, sámi álbmogii ja maiddái Suoma servodahkii. Sámegielat eai leat dehálaččat dušše gulahallama gaskaoapmin, muhto maiddái olbmo identitehttii, kulturárbái ja gullevašvuhtii. Giela oainnusmahttin beaivválaš eallimis lea dehálaš giela árvui, gullevašvuhtii ja dohkkeheapmái. Go giella oidno beaivválaččat, de addá dat dovddu, ahte min giella lea dohkkehuvvon, das lea árvu ja dat gullá servvodahkii. Go min gielat oidnojit servvodagas, de dat sakka illudahttá min.

Mii háliidit, ahte Suoma servvodat oahpašii eanet ja buorebut ipmirdit sámegiela, sámi kultuvrra ja sámi servvodateallima. Min mielas lea dehálaš ahte mánát beaiveruovttus ja skuvllas oahpásnuvvet sámegielaide. Jus buot mánát oahpašedje muhtin sámegiela sániid, de loktešii giela árvvu ja seammás attášii eanet ipmárdusa iešguđetlágan gielaide.

Evttohusat giellavahku doaibman:

• Geavahit sámegielat oahpistangalbbaid, omd. girjerádju, boradansále, WC, luohkká. Válmmas oahpistangalbbaid gávnnat čujuhusas Oahpistangalbbat davvisáme-, anáraš- ja nuortalašgillii sihke suomagillii
• Ráhkadit frásasátnegirjji omd. Buorre iđit! Mo manná? Sámegielat vuođđosánit ja frásaid gávnnat Unna sátnegirji vuosttasdeaivvadeapmái, árgabeaivái ja ávvudoaluide
• Kuáti.fi   https://kuati.fi/ lea Sámi árrabajásgeassinmateriálabáŋku, man Suoma Sámediggi doallá ja lea čohkken. Siidduin gávdnojit earret eará spealut mánáide.
• Dieđut sámiin oahpahusa várás gávdnojit siiddus https://www.oktavuohta.com davvisámegillii, nuortalašgillii, anárašgillii ja suomagillii.
• Bovdet sámi artisttaid skuvlii oahpahit lávlut sámegillii dahje juoigat
• Bovdet guossin skuvlii olbmuid geat leat čeahpit muitalit sámi máidnasiid.
• Lohkat sámegielat teavsttaid, ja daid vuođul tevdnet ja málet govaid
• Čohkket lagasbirrasa sámi báikenamaid ja čállit dain. Sáhttibehtet geavahit informánttaid/áššedovdiid veahkkin maiddái.
• Reivvestallat eará skuvllain giellavahkku birra, juogadit dieđuid ja jurdagiid.
• Oahppat duddjot, omd. bárgidit dahje čuoldit čoavddaguoimmi.
• Praktihkalaš bargguid bokte oahppat doahpagiid iešguđet fáttáid birra nu go; lávu, herggiid, bohccuid, suidnema ja fierbmuba birra.
• Bovdet vuorraset informánttaid skuvlii, geain sámegiella lea eatnigiellan, vai oahppit besset sámástit singuin.

Mii sávvat, ahte searvabehtet dán gelddolaš áŋgiruššamii. Ovttas mii sáhttit čalmmustahttit ja lasihit gelbbolašvuođa sámegielain golggotmánus 2021!

Lassedieđut:

Má. sámi giellaáššiid čálli Marko Marjomaa, 050 438 2484 / 010 839 3183, marko.marjomaa(at)samediggi.fi

Gielladorvočálli Anne Kirste Aikio, 040 707 5626 / 010 839 3124, anne-kirste.aikio(at)samediggi.fi

Dahje galledit Giellavahku ruovttusiiddus www.giellavahkku.org (Siiddut rahppojuvvojit vahkus 37, 13.9.–19.9.2021)

–

Dearvvuođaiguin – Tiervuođâiguin – Tiõrvʼvuõđin – Terveisin

Tuomas Aslak Juuso

Sámedikki ságajođiheaddji

Sámediggi lágida infodilálašvuođa auktoriserejuvvon jorgaleaddji dutkosa birra 29.6.2021 dmu 14.00-14.45 gáiddusoktavuođain. Dilálašvuođas muitaluvvo mii dutkkus lea ja man láhkai dasa sáhttá ráhkkanit. Ieš dutkosii almmuheapmi lea borgemánus. Infodilálašvuođas dutkosa birra muitala gielladorvočálli Anne Kirste Aikio. Infodilálašvuohta lea dárkkuhuvvon buohkaide, geat leat beroštuvvan dutkosis.

Oahpahusráđđehusa hálddašan auktoriserejuvvon jorgaleaddji dutkkus ordnejuvvo čuovvovaš geardde skábmamánus 2021. Auktoriserejuvvon jorgaleaddji dutkosa sáhttá čađahit Suomas hállon buot sámegielain ja dat lea virggálaš duođaštus jorgaleaddji ámmátdáiddus. Dutkosa sisdoalus sáhtát lohkat dárkilabbot oahpahusráđđehusa siidduin: https://www.oph.fi/koulutus_ja_tutkinnot/auktorisoidut_kaantajat

Auktoriserejuvvon jorgaleaddjidutkkus lea maid gelbbolašvuođagáibádussan Sámedikki jorgaleaddji virgái, nu mo lea meroštallojuvvon Sámedikkis addon ásahusas.

Sámediggi lágida maŋŋelabbos čakčat sierra ráhkkanandilálašvuođa dutkosis.   

Buohkaide rabas infodilálašvuohta ordnejuvvo gáiddusoktavuođain Microsoft Teams bakte čujuhusas: https://urly.fi/25YW

Lassidieđuid addá gielladorvočálli Anne Kirste Aikio:

anne-kirste.aikio(at)samediggi.fi
Mob. +358 40 707 5626
Tel. 010 839 3124

Sámedikki má. giellabeassejođiheaddjin válljejuvvui ođđajagemánus Niina Aikio-Siltala. Aikio-Siltalas lea árrabajásgeassima oahpaheaddji (KK) skuvlejupmi ja son lea bargan ovdal anárašgielat giellabesiin ja maiddái Avvila skuvllain anárašgiela diibmooahpaheaddjin.

Giellabeassejođiheaddji bargguide gullet ee. giellabesiid stáhtadoarjaga hálddašeapmi, giellabeassedoaimma ovddideapmi ovttas eará doaibmiiguin, giellabeassebargiid skuvlejumiid koordineren ja maiddái pedagogihkalaš doarjaga fállan giellabesiide.

– Ođđa bargu lea vuolgán bures johtui. Dál álggos lean ságastallan giellabeassebargiiguin áigeguovdilis áššiid birra, bargan stáhtadoarjjaáššiin ja maiddái plánen giellabeassebargiid dán jagi skuvlejumiid. Maiddái giellarávvehat joatkašuvvá farggabáliid ja Kuáti.fi – siidduid ođasmahttinbargu lea gárváneamen, Aikio-Siltala muitala.

– Gielaealáskahttin, giellabeasit ja sámi árrabajásgeassin leat čielgasit alccen dakkár áššit, maiguin háliidan bargat dál ja boahttevuođasge nu ahte lean duođaige ilolaš, ahte bessen smávva bottu maŋŋá ruovttoluotta giellabeasseáššiid olis bargat.

Giellabeassejođiheaddjái sáhttá eandalii leat oktavuođas giellabeassedoibmii laktáseaddji buot gažaldagain. Giellabeassejođiheaddji čuovvu ovttas gielladorvočálliin doaimma ollašuvvama. Doaimma guoski mearrádusaid ja linnjádemiid ráhkada Sámedikki giellaráđđi.

Dán siiddus gávnnat vuođđodieđuid giellabeassedoaimma birra:
https://www.samediggi.fi/doaibma/samegiella/giellabeassi/?lang=dav

Lassidieđut

Má. giellabeassejođiheaddji Niina Aikio-Siltala, 040 487 5414 / 010 839 3115, niina.aikio-siltala(at)samediggi.fi

Gielladorvočálli Anne Kirste Aikio, 040 707 5626 / 010 839 3124, anne-kirste.aikio(at)samediggi.fi