Mädd- da meäʹcctäälminister Sari Essayah kuõʹssji sueʹvet 23.9.2023 Aanrest da Uccjooǥǥâst tobdstõõttmen ääiʹjpoddsaž kueʹllšeeʹllemaaʹššid. Sääʹmteeʹǧǧ eeʹttǩeeʹj saǥstõʹlle ministerin vueiʹnnlõõttmõõžžâst Sajoozzâst jm. Teän kueʹllšeeʹllemvuâkkõõzzâst, šmâʹǧǧluõzzâst da kueʹllšeeʹllemlääʹjj muuttâstaarbin säʹmmlai beäʹlnn.

Snimldõk: Sääʹmteʹǧǧ / Niina Siivikko.

– Leäm rämmai tõʹst, što dialoog ministerin lij alttuum tâʹlskani halltõspââʹj aalǥâst, da što son lij leämmaž ouddmiârkkân šmâʹǧǧluõzz aaʹššin aktiivlaž. Näkam raajji vuârrmainstummuž da õhttsažtuâjj säʹmmlaivuiʹm lij ǩeeʹrjuum še Orpo halltõsprograʹmme, särnn saaǥǥjååʹđteeʹjj Tuomas Aslak Juuso. – Leäi vääžnai, što vuõǯǯaim ääiʹjpoddsai Tiânnu kuõskki aaʹšši lââʹssen kaggâd õuʹdde še jeeʹres säʹmmlai kueʹllšeeʹllemvuõiggâdvuõđid da õõutverddsažvuõʹtte kuõskki teemaid, juätkk Juuso.

Teän kueʹllšeeʹllemvuâkkõõzz da šmâʹǧǧluõzz lââʹssen še jeeʹres kueʹllšeeʹllemääʹšš õuʹdde valddumnalla.

Saǥstõõllmõõžžid jieʹlleš vââʹlljest jeäʹrben Taarrin saǥstõllum Teän kueʹllšeeʹllemvuâkkõõzzâst da tõn väʹǯǯlõs aaʹššin. Sääʹmteeʹǧǧ eeʹttǩeeʹj mušttʼte, što jiâ säʹmmlai vuõiggâdvuõđ da luõzz suõjjlummuž leäkku nuuʹbbeez vuâsttlõs täävtõõzz.

– Teän kueʹllšeeʹllemvuâkkõshäämas ij leäkku obbvuõđstes oʹnnstam, ij-ǥa tõn õõlǥči vuâllaǩeeʹrjted. Tõn sâjja tõt õõlǥči saǥstõõllâd samai oʹđđest säʹmmlai vuâđđlääǥǥlaž vuõiggâdvuõđid ciʹsttjeeʹjen, mõõnniäiggsaž vuõiggâdvuõttvueʹjj linjjõõzzid lokku vääʹldeeʹl, tuâtt I väärrsaaǥǥjååʹđteeʹjj Anni Koivisto.

Õõutsââʹjest tuʹmmješ lââʹssen, mäʹhtt ainsmââttčeš, što šmâʹǧǧluõzz vuäitčeš pääiklažtääʹzzest juätkast še äuʹǩǩeed tuâsttamtååimai lââʹssen. Teän-obbvuõđ lââʹssen Sääʹmteʹǧǧ kaaggi õuʹdde oođeem taarbid še Vuõccu säʹmmlai da Njauddâmjooǥǥ kueʹllšeeʹllemvuâkkõõzz beäʹlnn.

– Vuõccu säʹmmlai kueʹllšeeʹllemvuõiggâdvuõđi vueʹǩǩ ij leäkku seämma ärvvsaž da õõlǥat teevvmõõžžid. Âʹlddääiʹjest leʹčči ääiʹjpoddsaž še saǥstõõllâd oʹđđest Njauddâmjooǥǥ kueʹllšeeʹllemsuåppmõõžžâst Taarrin, särnn II väärrsaaǥǥjååʹđteeʹjj Leo Aikio.

Sääʹmteeʹǧǧest vueiʹnnlõõttmõʹšše vuässõʹtte saaǥǥjååʹđteeikååʹdd lââʹssen halltõõzz vuäzzla Veikko Feodoroff da Anne Nuorgam, jieʹllemvueʹǩǩ- da vuõiggâdvuõttluʹvddkååʹdd saaǥǥjååʹđteeʹjj Asko Länsman di saaǥǥjååʹđteeʹj vieʹǩǩteeʹjj Niina Siivikko. Minister Essayah mieʹldd kuõʹssjeʹmmen leʹjje skååttrdemtällõsduumšeǩ Vesa Ruusila di spesiaalvieʹǩǩteeʹjj Sonja Falk.

Lââʹssteâđaid:

Tuomas Aslak Juuso
Saaǥǥjååʹđteeʹjj
040 687 3394
tuomas.juuso@samediggi.fi

Anni Koivisto
I väärrsaaǥǥjååʹđteeʹjj
040 415 5969
anni.koivisto@samediggi.fi

Leo Aikio
II väärrsaaǥǥjååʹđteeʹjj
040 621 6505
leo.aikio@samediggi.fi

Sääʹmteʹǧǧ reäšš neljdpeeiʹv 28.9.2023 Sääʹmkulttuurkõõskõs Sajoozzâst ääv seminaar säʹmmlai kueʹllšeeʹllemäʹrbbvuõđâst. Poodd vuäitt seuʹrrjed še striim pääiʹǩ. 

Seminaar täävtõssân lij lââʹzzted sääʹmõutstõõzz da Sääʹmteeʹǧǧ kõskksaž vuârrvaaiktõõzz kueʹllšeeʹllemäʹrbbvuõʹtte kuõskki aaʹššin da altteed saǥstõõllmõš säʹmmlai kueʹllšeeʹllemäʹrbbvuõđ jiijjâsnallšem naaʹlin, ânnʼjõž-sââʹjest di vaʹǯǯtõõzzin. Täävtõssân lij nuʹt diǥu viikkâd ooudâs säʹmmlai kueʹllšeeʹllemäʹrbbvuõđ seillmõõžž. 

Tueʹlespeeiʹv poodd prograammâst liâ äʹšštobddji vuâđđeemsaaǥǥvuâr čäccõõzzi da kueʹllnaaʹli sââʹjest di kueʹllšeellmõõžž miârktõõzzâst säʹmmlai pueʹrrjieʹllma. Jeäʹǩǩespeeiʹv poodd ââʹnet paneeʹlsaǥstõõllmõõžžid, koʹst koččum paneeʹlneeʹǩǩ pirr sääʹm dommvuuʹd saǥstâʹlle fasilitaattor jååʹđtummšin säʹmmlai kueʹllšeeʹllemäʹrbbvuõʹtte kuõskki aaʹššin. Paneeʹlsaǥstõõllmõõžžin lij tuʹlǩǩõs sääʹmǩiõlin lääʹddǩiõʹlle.  

Seminaar lij pukid äävas. Jeäʹrben poʹdde tuäivat tääʹvtemnalla säʹmmlai kueʹllšeeʹllemäʹrbbvuõđ tobddjid da aktiivlaž kueʹllšiiʹllʼjid säʹmmlai dommvuuʹdest. 

Sajoozzâst seminaaʹre vuässõõđjid taʹrjjeet tueʹles- da jeäʹǩǩespeiʹvvkååʹf. Seminaar õhttsažtuâjjkueiʹmmen lij Meäʹcchalltõs. 

Seminaar äiʹǧǧ da päiʹǩǩ 

Neljdpeiʹvv 28.9.2023 čiâss 8.–16.00 

Aanar, Sääʹmkulttuurkõõskõs Sajos, Auditorio / Zoom-webinaar 

Webinaar liŋkk: https://us06web.zoom.us/j/82160665696  

Iʹlmmtõõttmõš:  

Jõs vuässõõđak poʹdde Sajoozzâst, raukkâp iʹlmmtõõttâd addrõʹsse info@samediggi.fi mââimõõzzâst 27.9.2023 čiâss 12. Iʹlmmtõõttmõõžž raaukât taʹrjjummši meäʹr vääras.  

Programm 

• Seminaar programm käunnai tääiǥ-aa.

Lââʹssteâđ: 

Leo Aikio 
II väärrsaaǥǥjååʹđteeʹjj 
040 621 6505 
leo.aikio@samediggi.fi 

Laura Olsén-Ljetoff 
jieʹllemvueʹǩǩpiisar  
040 617 5113 
laura.olsen-ljetoff@samediggi.fi  

Snimldõk: Johanna Labba

Eʹtǩǩuum Teänjooǥǥ kueʹllšeeʹllemvuâkkõs neuʹrrad säʹmmlaid vuâđđlääʹjjest staanum vuõiggâdvuõđid nuʹtt miârkteei naaʹlivuiʹm, što tõn ij õõlǥ vuâllaǩeeʹrjted. Sääʹmteʹǧǧ eʹtǩǩad, što kueʹllšeeʹllemvuâkkõõzz saǥstõõlât oʹđđest. Sääʹmteeʹǧǧ halltõs tuʹmmii Teän kueʹllšeeʹllemvuâkkõõzz kuõskki ceälkkmõõžžâst 5.9.2023.

Ceäʹlǩǩemnalla åårrai Teän kueʹllšeeʹllemvuâkkõshämstõs neuʹrrad sääʹmkulttuur sueʹj, säʹmmlai jeällmõš-sueʹj di jiõččmieʹrreemvuõiggâdvuõđ. Hämstõõzzâst ij še leäkku säʹmmlai luõvâs, tiõttu vuâđđõõvvi õuddmiâsttmõš. Sääʹmteeʹǧǧ mieʹldd kueʹllšeeʹllemvuâkkõõzz âlgg saǥstõõllâd oʹđđest.

– Riikksuåvtõs uuʹdi saǥstõõllâmväʹlddõskååʹdd šiõtteem õhttvuõđâst ceälkkmõõžž, kååʹtt kaaggi luõssnääʹl jeällʼjem staanmõõžž di säʹmmlai vuõiggâdvuõđi õõudummuž. Säʹmmlai vuõiggâdvuõđ lie kuuitâǥ pijjum čorru kueʹllšeeʹllemvuâkkõshämstõõzzâst, ij-ka Sääʹmteʹǧǧ vueiʹt priimmâd vuâkkõõzz tän häämast, särnn sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteei Tuomas Aslak Juuso.

Kueʹllšeeʹllemvuâkkõshämstõs câgg tuejjeem tääʹzzest Teän vuuʹd säʹmmlai vuõiggâdvuõđ harjjted äʹrbbvuõđlaž šeellmõõžžâs Teän čääʹccvuuʹdest. Vuâkkõs uuʹccad miârkteei nalla sääʹmǩiõl luâđlaž ââʹnnempirrõõzz da lij vaarrân ǩeeuheed sääʹmǩiõl luõss-šeellmõʹšše kuulli terminologia di tõn mieʹldd siʹrddi äʹrbbvuõđlaž teâđ.

Hämstõõzzâst ij leäkku valddum lokku võõrâs vuõiǥâsnääʹll da vuâđđlääʹǩǩ

Kueʹllšeeʹllemvuâkkõshämstõõzzâst jie leäkku nokk puârast valddum lokku alggmeer säʹmmlai vuâđđ- da ooumažvuõiggâdvuõđ, jie-ka tõid kuulli vuâđđlääʹǩǩvälljkååʹdd pieʹllvälddmõõžž. Vuâkkõõzzâst ij še leäkku valddum lokku mââimõsäiggsaž vuõiǥâsnääʹlest rajjum linnjõõzzid säʹmmlai kueʹllšeeʹllemvuõiggâdvuõđin da sääʹmkulttuur harjjtem sueʹjest Teänjooǥǥ čääʹccvuuʹdest.

Ââʹlmõs vuõiǥâs lij eeʹjj 2022 uʹvddmes õuddtuʹmmstõõǥǥin (KKO:2022:25 da KKO:2022:26) kuâđđam suåvldekâni kueʹllšeellmõõžž Teänjooǥǥ čääʹccvuuʹdest kuõskki šiõtlmid vuâđđlääʹjj vuâsttsiʹžžen. Vuâkkõõzzâst leʹbe tõn valmštõõllâm õhttvuõđâst jie leäkku eʹtǩǩuum vuâđđtõõllmõõžž tõõzz, što ääʹšš lie čouddum kueʹllšeeʹllemvuâkkõõzzâst nuuʹbbnalla ko ââʹlmõs vuõiggâz čåuddmõõžž kaiʹbbje.

–  Õõlmâs lij, što vuâđđlääʹjj da võõrâs vuõiǥâsnääʹl lokkuväʹlddem kuâđđmõš kueʹllšeeʹllemvuâkkõõzzâst veekk tõõzz, što määŋg vuâkkõõzz rajjtõõzz lie säʹmmlai peäʹlnn viõǥǥteeʹm, tõn diõtt ko tõk lie vuâđđlääʹjj vuâsttsa. Näkam ǩeähn tääʹzz valmštõõllmõš ij leäkku ni õõut vueʹsspeäʹl pueʹrren, juätkk Sääʹmteeʹǧǧ I väärrsaaǥǥjååʹđteei Anni Koivisto.

Mädd- da meäʹcctäällministeria raauki Sääʹmteeʹǧǧest ceälkkmõõžž hämstõõzzâst Lääʹddjânnam da Taarrjânnam kõskksaž Teänjooǥǥ čääʹccvuuʹd kueʹllšeeʹllemvuâkkõõzzâst da tõn vuâllaǩeeʹrjtummšest. Kueʹllšeeʹllemvuâkkõs lij eeʹjj 2017 čuõlmmum Teän kueʹllšeeʹllemsuåppmõõžž meâlddõs, koin šiõttõõlât kueʹllšeellmõõžž Teänjooǥǥâst, da koonn peeiʹvtet 5–7 eeʹjj kõõski.

Eeʹjj 2023 ääiʹj Sääʹmteʹǧǧ da Teän kueʹlltäällvuʹvdd jie teänab leäkku vuässõõttâm kueʹllšeeʹllemvuâkkõõzz kuõskki saǥstõõllmõõžžid, tõn diõtt ko ǩiõʹčče saǥstõõllâmõudldõõzzi puuttâm Taarr riikk kõrr luõssǩiõldkaiʹbbjõõzz diõtt.

• Looǥǥ ciâlkâlm tääiʹben lääddas. 

Lââʹssteâđ:

Tuomas Aslak juuso
Saaǥǥjååʹđteei
040 687 3394
tuomas.juuso@samediggi.fi

Anni Koivisto
I väärrsaaǥǥjååʹđteei
40 415 5 969
anni.koivisto@samediggi.fi

Sarita Kämäräinen
Jieʹllemvueʹǩǩ- da pirrõslääʹǩǩpiisar
040 186 7258
sarita.kamarainen@samediggi.fi

Snimldõk: Hans Pieski