Sääʹmteʹǧǧ da mädd- da meäʹcctäälministeria saǥstõʹlle 18.2.2022 sääʹmteʹǧǧlääʹjj 9 § saǥstõõllâmõõlǥtõõzz meâldlânji jooʹtti tääʹlv puäʒʒpråppummši ooudbeäʹlnn cõggmõõžžâst di lääʹjj puäʒʒekonomia kuõskki skääđai koʹrvvummšest (puäʒʒskääđlääʹǩǩ) suåvldummšest jooʹtti tääʹlv čoʹrstemvueʹǩǩnallšem puäʒʒjeällmõʹšše . Saǥstõõllmõõžžâst jeät piâššâm õõutmiõllsažvuõʹtte.
Sääʹmteeʹǧǧ eʹtǩǩii saǥstõõllmõõžžin, što riikk õõlǥči jåʹttʼted nuʹt õõudbeäʹlnn cõggi tååimid puäʒʒpråppummši cõggmõššân ǥu puäʒʒskääđđlääʹjj da asetõõzzz meâldlaž mõõntõõllmõš čoʹrstemvueʹjji tuõttâm diõtt jooʹtti tääʹlv pieʹǩǩeld. Mädd- da meäʹcctäälministeria tuõđi saǥstõõllmõõžžin, što tõt ij eʹtǩǩed puäʒʒskääđlääʹjj meâldlaž mõõntõõllmõõžž jåʹttʼtemnalla, jiâ-ǥa ååʹn leäkku ni plaaneem vueʹlnn ouddtuʹmmjeeinallšem ekonoomlaž tuärjjõõzz puäʒʒpråppummši õõudbeäʹlnn cõggâm vääras. Ministeria mieʹldd tääʹlv puäʒʒjeällmõõžžid jeät vueiʹt ââʹnned čoʹrstemvueʹǩǩnallšeʹmmen, ǥu âʹbrrmeäʹr liâ leämmaž occnja.
– Leäʹp samai maantõõttâm saǥstõõllmõõžž lopp-puättmõʹšše da tõõzz, što mädd- da meäʹcctäällministeria ij fiʹtte puäʒʒhååid katastrofaalaž vueʹjj, håʹt-i tõʹst leäʹp čiõlggsaaʹnin siʹjjid mainstam, tuâtt Sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteei Tuomas Aslak Juuso.
– Täʹst lij ååʹn pieʹǩǩeld kõõččmõš še säʹmmla puäʒʒhååid ja sääʹmkulttuur pueʹttiääiʹjest. Jõs tuärjjõõzz puäʒʒpråppummši veäʹlttummša jeät vuäǯǯ da puäʒʒskääđlääʹjj meâldlaž mõõntõõllmõõžž še jiâ alttâd, vuäitt tät nääiʹt mõõnnâd tõõzz, što pukin ij leäkku teänab vueiʹtlvažvuõtt juäʹtǩǩed jieʹllemvueʹjji vueʹǩǩâttmõõžž, juätkk Juuso.
Määŋgain säʹmmlai dommvuuʹd paalǥâskooʹddin lij ååʹn samai väʹǯǯlõs vueʹǩǩ. Čâhčča kuâldai suuʹddes määdd ool, mii jååʹđti määŋgain paaiʹǩin puõccui porrmõššân âânnmi šââddai kuõppjummša. Muõtt lij lââʹssen tääʹlv poodd jiõŋŋâm kõrrmuõttân, koon diõtt puäʒʒkuäivõs vuuʹdin lij vaiggâd kuäivvad porrmõõžž määŋgain paaiʹǩin.
– Leäm piâkkõõttâm mädd- da meäʹcctäälministeria äʹšštobddmõõžžâst. Ministeria seuʹrrai puäʒʒhååid vueʹjj tåʹlǩ âʹbrrmeäʹri vuâđald. Tät jååʹđat tuʹlǩǩummša, koon mieʹldd puäʒʒjeällmõõžž jiâ leʹčči čoʹrstemvueʹǩǩnallšem, jiâ-ǥa skääđ puäʒʒhoiddu leʹčči šõddâm. Ministeriast jiâ leäkku ni måkam teâđ ouddmiârkkân puäʒʒkuäivõõzzi kuõppjummšest leʹbe kõrrmuõttjest da tõʹnt õõlǥči-i raukkâd Luâttreeʹǧǧesvuõttkõõskõõzzâst čiõlǥeed vueʹǩǩ da skääđ jeeʹres beäʹlnn, särnn nuʹbb väärrsaaǥǥjååʹđeei Leo Aikio.
Sallivaara paalǥâskååʹddest jieʹtt lij samai šurr
Tuâǥǥbeäʹlnn oranss koolpeǩ-keäʹpprin Sallivaara paalǥâskååʹdd puäʒʒeeʹžžed Iisko-Henrik Näkkäläjärvi čõhččpikalõõzzâst. Snimldõk: Inga-Briitta Magga. Sallivaara paalǥâskååʹdd vuuʹdest täʹlvv lij leämmaž katastrofaalaž. Kålggmannu looppâst kuâldai suuʹddes maddu da mâʹŋŋlubust õõʹbri mäŋgg peeiʹv, mii kasttii muõtti maddu. Tän seuʹrrjõssân muõtt lij jiõŋŋâm kõrrmuõttjen maddu. Pukveeʹzz paalǥâskååʹdd vuuʹdest tåʹlǩ vitt proseeʹnt lij leämmaž ââʹnteei puäʒʒkuäivõssân tääʹlv poodd.
Sallivaara paalǥâskååʹdd puäʒʒeeʹžžed Iisko-Henrik Näkkäläjärvi lij samai piâkkõõttâm puäʒʒjieʹllemvueʹjj peäʹlest. – Tät lij jieʹllem ja pråppummuš kõõččmõš. Jieʹttvieʹǩǩ õõlǥči vuäǯǯad tâʹl ǥu jieʹtt lij. Jõs veäʹǩǩ ij puäʹđ, jõuʹdde mäŋggaz puäʒʒhoiʹddjeei looppted jieʹllemvueʹjj tän peeiʹv mâŋŋa, särnn Näkkäläjärvi.
Juʹn čâhčča puõccui friskkvuõđâst kuâsttji tõt, što kuõbbâr jiâ leämmaž. Puõccu âʹnne kuõbbrid čâhčča porrmõššân da nåʹrre ruõkkâmpueiʹd pueʹtti tääʹlv vääras. Ääiʹjbuž katastrofftääʹlvest lij eman äiʹǧǧ mõõnnâm kueʹhtt eeʹjj, jiâ-ǥa puõccu leäkku õsttâm jällʼjed kuddnalla.
– Čâhčča kåʹddempuäʒʒmeäʹr leʹjje vännaz, tõʹnt puäʒʒhoiʹddjeeʹji puäđõõzz kuâđđje vännsen. Ååʹn mäŋggaz liâ tõn vueʹjjest, što õõlǥči pâʹstted lââʹsspoorrted puõccuid, leša tieʹǧǧ jeäʹla. Mõõnni neäʹttlest pikalõõzzâst puärrsab puäʒʒhoiʹddjeei leʹjje samai piâkkõõttâm tõʹst, mäʹhtt škornnai puõccu leʹjje tän poodd eeʹjjest, juätkk Näkkäläjärvi.
Sallivaara paalǥâskåʹdd sâjjdâtt Aanar kååʹdd viõstâr beäʹlnn. Šuurmõs pieʹǩǩin paalǥâskåʹdd sâjjdâtt Lemmenjooǥǥ meermieʹccest da Pääʹnntuõddâr poostjânnam vuuʹdest. Paalǥâskååʹdd vuʹvddšorrâdvuõtt lij âlddsin 3000 ǩilomettarčiõkk-kõõsk.
Lââʹssteâđaid:
Tuomas Aslak Juuso
Leo Aikio
Iisko-Henrik Näkkäläjärvi
