Sämitigge kiijtij stipendijguin sämikielâi uápuin miänástum uáppeid

Sämitigge juovij škoovlâi kiđđâjuuhlijn stipendijd uáppeid kiäh láá pyereest miänástum sämikielâuápuin. Stipendijd finnejii ohtsis 15 vuáđuškoovlâst kiergânâm uáppee já vittâ uđđâ pajeuáppee.

Sämitige stiipeend ožžuu čuávuvááh nuorah:

Pajeuáppeeh:

Avveel luvâttâh: Juuso Valle (orjâlâškielâ), Johanna Huhtamella (orjâlâškielâ), Taina Hakovirta (anarâškielâ),

Suáđigil luvâttâh: Minja Ylilokka (orjâlâškielâ),

Ucjuv sämiluvâttâh: Hánsa Ravna-Pieski (orjâlâškielâ)

Vuáđumáttááttâs čođâldittám uáppeeh:

Heta vuáđuškovlâ: Per-Jona Labba (orjâlâškielâ), Máret-Elle Valkeapää (orjâlâškielâ), Juulia Mannela (orjâlâškielâ), Jutta Keskitalo (orjâlâškielâ)

Aanaar škovlâ: Diana Kangasniemi (orjâlâškielâ), Ruut Tervaniemi (anarâškielâ)

Avveel pajetääsi: Sunna Vihervirta (orjâlâškielâ), Iida Tervahauta (orjâlâškielâ)

Ucjuv škovlâ: Elenna Pieski (orjâlâškielâ), Iŋgá-Elisa Ravna-Pieski (orjâlâškielâ)

Kärigâsnjaargâ škovlâ: Vilma Halonen (orjâlâškielâ)

Vuáčču škovlâ: Anttu Sieppi (orjâlâškielâ)

Täsnikieldâ škovlâ, Suáđigil: Enni Siivola (orjâlâškielâ)

Kastelli škovlâ, Oulu: Hilda Huusko (orjâlâškielâ)

Viestârpiegâ škovlâ, Oulu: Elle Haataja (orjâlâškielâ)

Sämitigge tuáivut luho já pyere kesiluámu puohháid!

Nuorâirääđi jurgâl Seta arvetävgisánáduv sämikieláid

Arvetävgisämmilij čuávvoo suhâpuolvâ uážžu šoddâđ tienuuvt, ete sij pasteh sanniđ jieijâs identiteet sämikielân.

Sämitige nuorâirääđi jurgâl Seta rs arvetävgisánáduv anarâš-, nuorttâlâš- já tavesämikielân já almostit taid nuorâirääđi tiätu- já ravvimsiijđoin. Sánádâh norá oohtân suhâpeeli- já seksuaalucceeblovvoid kyeskee tuáváduvâid já teermâid. Veikâ sánáduvâst láá meid eres säänih já teermah arvetävgisiärváduv ooleest, te ton válduášálâš siskáldâs lii suhâpele já seksuaallii sundešume maaŋgâhámásâšvuotâ.

– Arvetävgisánáduv jurgâlem lii pyeri jotkâ ovdil jurgâlum seksuaallâšvuođâ sänikiirján. Jurgâlmáin sánáduv mij pastep faallâđ arvetävgisämmiláid sánáduv jieijâs miäruštâlmân, mutâ meid lasettep sii oohtânkulluuvâšvuođâ sämmilâšsiärvádâhân já sämmilâšsiärváduv arvetävgitiäđuid, paahud nuorâirääđi saavâjođetteijee Anni-Sofia Niittyvuopio.

Sánáduv jurgâlem já nuurrâm lii tehálâš sämmilâšnuorâi seksuaal- já suhâpeeli-identiteet ovdánmân. Sánáduv vievâst sij pasteh miäruštâllâđ jieijâs já kommunikistiđ nubij arvetävgisämmilijguin meid staatâraajij rasta. Sánádâh ij kuittâg paste aaibâs juksâđ arvetävgisämmilij maaŋgâhámásâšvuođâ, tastko juáhháást lii jieijâs uáinu alnestis já jieijâs identiteetist.  Sánáduv jurgâlem vievâst nuorâirääđi viggá meid algâttiđ savâstâllâm seksuaal- já suhâpeeliucceeblovoi vuoigâdvuođâin já sajattuvâst sämmilâšsiärváduvâst.

Jurgâlempargo olášuttoo terminologia uásild oovtâstpargoost Säämi Kielâkäldein. Maaŋgâin sánáduvâst orroo saanijn lii jo Säämi Kielâkäldee kielâjuáhusijn normâdum termâ. Jurgâlempargo norá jo orroo saanijd juksâmnáál já älkkeht luuhâmnáál háámán. Uđđâ teermâi puotâ uárnejuvvojeh pargopáájáh arvetävgisämmiláid já tánávt arvetävgisiärvádâh lii mieldi uđđâ teermâi ovdedempargoost.

Tiätu sánáduv jurgâlmist lii juksâm sämmilâšnuorâid staatâraajij rasta. Nuorâirääđi tuáivu oovtâstpargo sánáduv olášutmân já máhđulávt sánáduv jurgâlmân meid nubbijd sämikieláid.

Sápmi Pride uárnejui ive 2017 Anarist. Kove: Ville-Riiko Fofonoff

Lisätietoja: 

Anni-Sofia Niittyvuopio 
Saamelaiskäräjien nuorisoneuvoston puheenjohtaja 
040 7082 072 
anni-sofia.niittyvuopio(at)samediggi.fi 

Elli-Marja Hetta 
Nuorisosihteeri 
050 382 5179 / 010 839 3134 
elli-marja.hetta(at)samediggi.fi 

Sämikielâi káidusmáttááttâshaahâ finnij jotkâruttâdem – Haavâst vyerdih pisováid čuávdusijd

Ucjuv kieldâ já Sämitige ohtsâš sämikielâi káidusmáttááttâs piiloothaahâ lii finnim jotkâruttâdem. Máttááttâs- já kulttuurministeriö lii mieđettâm haahân ruttâdem ihán 2023 räi. Sämikielâi káidusmáttááttâshaahâ vuolgij joton ive 2018 já tááláš ruttâdem lâi mieđettum ive 2021 loopâ räi.

Proojeekthovdâ Hanna Helander illood jotkâruttâdmist. Tot tuárju haavâ ulme sämikielâi káidusmáttááttâs fastâdmist Suomâst.

– Suulân 70 prosenttid vuáđuškovlâahasijn sämipárnáin ääsih já joteh škoovlâ sämmilij päikkikuávlu kieldâi ulguubeln. Lii eromâš tehálâš, ete sij-uv finnejeh máhđulâšvuođâ oppâđ suvâidis kielâ. Sämikielâi máttááttâs fastâdem sämikuávlu ulguubeln lii tehálâš ovdánem tai sämipárnái kielâ já kulttuur pyerrin, Helander tiäddut.

Meid ovdedempargojuávkku iävtut máttááttâs fastâdem

Máttááttâs- já kulttuurministeriö asâttij ive 2020 sämikielâi já sämikielâlii máttááttâs ovdedempargojuávhu, mon raapoort valmâštui taan ive cuáŋuimáánust. Pargojuávkku meid iävtut, ete sämmilâšmáttááttâs kalga fastâdiđ sämmilij päikkikuávlu ulguubeln.

Sämikielâi máttááttâs káidusohtâvuođâi peht lii lamaš šiev čuávdus taid škovláid, main aldamáttááttâs ornim ij lah máhđulâš, paahud Sämitige škovlim- já oppâmateriaallävdikode saavâjođetteijee Tauno Ljetoff.

– Sämikielah láá nuuvt uhkevuálásiih, ete toi máttááttâsân kolgâččii jotelávt finniđ noonâ vuáđu. Taan muddoost lii pyeri, ete toimâ juátkoo, mutâ mij vyerdip čuuvtij pisováid čuávdusijd, Ljetoff muštâl.

Sämikielâi káidusmáttááttâshaahâ uárnee Suomâst sarnum kuulmâ sämikielâ, anarâš-, nuorttâlâš- já tavesämikielâ, máttááttâs sämmilij päikkikuávlu (Ucjuuhâ, Aanaar, Iänudâh sehe Suáđigil kieldâ taveuási) ulguubeln. Haavâ uáppeemeeri lii lasanâm jyehi ive. Tääl haavâ peht máttááttâs finnejeh 92 uápped pirrâ Suomâ, já tain 44 máttááttâleh tavesämikielâ, 27 anarâškielâ já 20 nuorttâlâškielâ. Haavâst láá mieldi 35 máttááttâs uárnejeijed sehe 59 škovlâd.

Lasetiäđuh:

Hanna Helander
Proojeekthovdâ
040 7012 094
hanna.helander(at)edu.utsjoki.fi

Arla Magga
Proojeektkoordinaattor
040 198 5033
arla.magga(at)samediggi.fi

Cloubi-digimateriaalvuáđu ávus kevttimškovlim kesimáánust

Sämitigge já Arktisâš pedagogiik II -haahâ orniv Cloubi-digimateriaalvuáđu kevttimškovlim kesimáánu ääigi. Škovlim lii áávus puoh digimateriaal rähtimist kiddiistum paijeel 15-ihásáid.

Cloubi-materiaal tuáimá meid tablettist. Kove: Petra Kuuva.

Cloubi lii tááláš oppâmateriaalvuáđu, mon kevttih eres lasseen oppâmateriaalkuástideijeeh. Sämikielâlii máttááttâs várás Cloubin lii puovtâdum ovdâmerkkân historjá já ohtsâškoddeoopâ Forum-materiaal já eenikielâ Virkkuuvääri-särji. Ávus digimateriaalijd puáhtá uápásmuđ täst Avoimet digimateriaalit

Škovliimáin kejâstâh puátteevuotân

Škovlim lii šiev tilálâšvuotâ uápásmuđ digimateriaal puovtâdmân já finniđ feerim digimateriaal rähtimist.

– Škovlim addel máhđulâšvuođâ keččâliđ, magarin digimateriaal rähtim tobdoo já ličij-uvks tast máhđulávt ävkki nuoráid puátteevuođâst. Mij halijdep faallâđ meid mielâkiddiivâš porgâm kiäsán. Uásálisteeh pyehtih keččâliđ vuáđu máhđulâšvuođâid já rähtiđ jieijâs materiaalijd veikkâ ubâ keesi, iätá Sämitige oppâmateriaalčällee Piäkkáá Heeihâ Petra.

Škovlim leehâst máhđulâšvuođâid sämikielâlii oppâmateriaalpargon

Sämitige škovlim- já oppâmateriaaltoimâttâh puovtâd ain eenâb já eenâb digitaallii oppâmateriaal. Sämitigge tuáivu, et sämikielâlii oppâmateriaalpargon finnip lase rähteid. Digitaallii mättim lasseen oppâmateriaalpuovtâdem taarbâš eres lasseen kovesárgoid já teevstâi lohheid.

Uásálistem škovliimân já Cloubist toimâm luhostuvá šievnáálá táválii tiäturáin já pyeri internet-ohtâvuođáin. Cloubi-pirrâdâh tuáimá laađđâmist, ađai tom ij taarbâš luođiđ jieijâs tiätturân. Táválâš puállupeevdijn já säpligáin piergee pyereest.

Škovlim lii suomâkielân Google Hangout-heiviittâs peht čuávuvávt:

  • Škovlim 1: 14.6.2021 tme 14:00 – 16:00 
  • Škovlim 2: 21.6.2021 tme 14:00 – 16:00 
  • Škovlim 3: 28.6.2021 tme 14:00 – 16:00 
  • Oovdânpyehtim: 09.8.2021 tme 14:00 – 16:00. 

Oovdânpyehtim maŋa materiaaleh almostuveh Cloubist ávus digimateriaalin rähtei luvvijn.

Almottât jieijâd škovliimân 10.6.2021 räi Webropol-luámáttuv peht: https://link.webropolsurveys.com/S/DDD1F784299E0043

Lasetiäđuh:

Petra Kuuva
Oppâmateriaalčällee
040 677 22 75
petra.kuuva@samediggi.fi
Sämitigge

Unni Länsman
Proojeekthovdâ, Arktisâš pedagogiik II -haahâ
050 502 1357
unni.lansman@sogsakk.fi
Säämi máttááttâskuávdáš 

Liiŋkah:

www.samediggi.fi

Sämitige škovlim- já oppâmateriaaltoimâttâh
Koulutus ja oppimateriaali – Samediggi

Arktisâš pedagogiik II, sämimáttááttâs digiviärmádâh -haahâ
www.sogsakk.fi/arktistapedagogiikkaa2