Sámi mánáidkulturguovddaš MÁNNU fálla buđaldallanbottuid neahtas

/in , /by

Sámedikki mánáide ja nuoraide oaivvilduvvon kulturguovddaš MÁNNU ohca earalágan vugiid joksat iežas ulbmiljoavkkuid. MÁNNU gulla doaimmaide, mas guovddážis lea deaivvadit olmmuiguin iešguđetlágan dáhpáhusaid ja doaimmaid oktavuođas. Bajit dási rávvagiid mielde dal ii leat vejolaš čoahkkanit  ja deaivvadit dahje bargat ovttas eallilan olbmuiguin ja dáiddáriiguin ja eará čehppiiguin. Dal Sámi bearrašiin oahpahus lea ruovttuin ordnejuvvon ja dal sáhtta átnit veahkkin dan, maid earát fuomašit bargat.

MÁNU doaimmajođiheaddji Magga-Vars barga hálbbimusa mielde. Son hutka barggu, buđaldallama, duoji dahje árbevirolaš doaimma man son boahtá juohkit nehtii. Jurdda lea ahte govven  ii álot dárbbaš leat nu divrras ja “olles filbmadoaimmahus” fárus. MÁNU videot leat doaimmajođiheaddji iežas mánát govven ja boađus oažžuge leat olggos oaidnit ruovttus ráhkaduvvon. Dainnalágin háliidan čálmmustahttit movt mii sáhttit ieža juohke bearrašis ovttastallat, govvet dahje hutkat bargguid maid juohkit earáide. Dilli lea earalágan go muđui ja livččii buorre geavahit dal mediarusttegiid ávkin iešguđetládje, govvet maiddai dan áiggi go ii báljjo leat vejolaš vánddardit nu viidát. Ovttastallamis lea vuoibmi ja juohkehaš beassa oassalastit, lásiha MÁNU doaimmajođiheaddji Magga-Vars.

MÁNNU almmuha vahkkosaččat ovtta doaimma neahtas corona-virusa rádjema áigge ja vejolaččat maiddai boahtte áigge dan sáhtta váldit vierrun muhtun bargobájiid oktavuođas.

Vuosttaš fáddá lea goahti ja dasa dárbbaša čoarvvi, ulloláiggiid ja nanu árppu.

Geahča fb@saamelainenlastenkulttuurikeskus ja  www.samediggi.fi

Lássedieđuid addá petra.magga(at)samediggi.fi  tel. 040-7325503

Ságadoalli veahkkin Rosa-Máren Magga

/in /by

Eanodatlaš Rosa-Máren Magga lea nammaduvvon Sámedikki ságadoalli Tuomas Aslak Juuso veahkkin.

Govva: Johanna Labba

Eanodatlaš Heaikka Jovsseba Juha Rosa-Máren, Rosa-Máren Magga lea nammaduvvon Sámedikki ságadoalli veahkkin. Son bargá veahkkin dán válgabaji 2020-2023. Magga álggahii barggustis vuossárga 20.4.2020 ja son boahtá bargat Eanodagas. 

Magga boahtá Jávrrešduoddaris boazodoallobearrašis. Ovdalgo álggii bargat Sámedikkis, son barggai Norggas, Guovdageainnus Riikkaidgaskasaš boazodoalloguovddážis (ICR) prošeaktakordináhtorin. Son lea árabut bargan maid Yle Sámis ja Oulu universitehtas, ja leamaš hárjehallin Barents riikkaidgaskasaš čálligottis. Magga gearggai oahppuiguin ja válmmaštuvai filosofiija magisttarin Oulu universitehtas jagis 2017. Son lea árabut leamaš maid aktiiva stivralahttu Suoma Sámi Nuorat searvvis jagiin 2012-2017.

– Moai letne Duomis Ásllagiin bargan ovdalge ovttas, juo Suoma Sámi Nuorat searvvi (SSN) áiggiin, go leimme goappášagat stivrra lahttun. Jahkan, ahte Sámedikki ságadoalli veahki barggus beasan bargat hui viidát ja máŋggabealágit iešguđet lágan bargguid. Dán barggus šaddá sihkkarit hui miellagiddevaš dat, ahte beasan oaidnit hui lahka dan beaivválaš barggu sámepolitihka guovddážis. Lean guhká čuvvon ja leamaš beroštuvvan sámepolitihkas ja riikkaidgaskasaš eamiálbmotpolitihkas.

Veahki doaibmagovvii gullet veahkehit ságadoalli su bargguiguin. Veahkki válmmaštalla ja buktá ovdan dárbbu mielde stivrra, Sámedikki ja lávdegottiid čoahkkimiin daid áššiid, mat gusket su doaibmasuorgái. Sámedikki bargo-ordnega čuoggá 7 b § mielde hálddahushoavda nammada doaibmabaji ságadoallái veahki ságadaolli evttohusa mielde.

Oktavuohtadieđut:   
Rosa-Máren Magga  
rosa-maren.magga(at)samediggi.fi  
tel. 040 617 5113  

Sámedikki stivra čoahkkana gáiddusoktavuođain

/in , /by

Sámedikki stivra lea sirdásan koronaepidemiija geažil čoahkkanit ollásit gáiddusoktavuođain. ”Min guhkes hárjánupmi gáiddusoktavuođain lea dahkan vejolažžan doaimma joatkašuvvama goasii ovddeš láhkai. Hálidange rábmot Sámedikki bargoveaga, ahte mii leat nákcen doalahit doaibmanávccaid bures dili ektui”, gávnnaha ságadoalli Tuomas Aslak Juuso.

Sámedikki stivra nammadii čoahkkimisttis duorastaga cuoŋománu 16. beaivve Bálgosiid ovttastusa stivrii fásta lahttun Asko Länsmana ja várrelahttun Magreta Sara. Länsman lea doaibman Sámedikki ovddasteaddjin maiddái jagiin 2018-2020. Sámediggi hálida maid buoridit oktasašbarggus Bálgosiid ovttastusain ja evttoha oktasaš deaivvadeami ordnema, go dat lea fas vejolaš.

Interreg 2021-2027 bargojovkui Sámedikki ovddasteaddjin nammaduvvui Veikko Feodoroff ja várreolmmožin Sámedikki riikkaidgaskasaš áššiid čálli Inka Saara Arttijeff. Ruoŧa Sámediggi lea evttohan, ahte čuovvovaš prográmmabaji vuhtiiváldimiin Sámi parlamentáralaš ráđđi vuođđuda Ingerreg-bargojoavkku, man oaivilin lea čielggadit sámiid dárbbuid ruhtadeami ektui.

Muittut, muittulusat – the story of the Sámi by the Sámi – projeavtta stivrenjovkui nammaduvvui Sámedikki kulturlávdegotti ságadoalli Pirita Näkkäläjärvi ja várreolmmožin Maria Sofia Aikio. Projeavtta ollašuhttináigi 1.1.2020 – 30.09.2022.

Lappi lihtu stivrii Sámedikki ovddasteaddjin nammaduvvui I várreságadoalli Anni Koivisto ja várrelahttun ságadoalli Tuomas Aslak Juuso.

Koronavirusdilli váikkuha Sajosa doaimmaide

Sámedikki stivra ságastalai Sajosa bálvalanovttadaga ja restoráŋŋa dilis. Sámekulturguovddáš Sajos leamašan gitta njukčamánu 16. beaivve rájes. Stivra mearridii doallat Sajosa gitta miessemánu loahpa rádjai.

”Dán spiehkastatdilis mii fertet čielggadit bargiid vejolašvuođa doallat juo čoggon luomuid ja jos dilli joatkašuvvá, lea jáhkehahtti ahte mii gártat mannat luopmudemiide. Mii maiddái ságastallat vuoigatvuođaministeriijain dili váikkuhusas Sajosa doaimmaide”, ságadoalli Juuso geardduha dili.

Bargoburesveadjinjearahallama mielde bohtosat leat buorránan buot oassesurggiin

Erenomážit duđavašvuohta lea lassánan jođihan- ja hovdenbarggu ektui sihke oktasaš njuolggadusaid čuovvuma ektui. Hovdenbarggu ja bargoservoša gillilis ovddideapmi lea buktán bohtosa. Bargoburesveadjinjearahallan čađahuvvui juovlamánus 2019.

Čielggadusa mielde bargit vásihit, ahte sáhttet álkit lahkonit hoavddaid bargoáššiin ja atnet bargguset movttiidahttin ja mearkkašahttin. Boađus lei fuotnánan dušše guovtti čuoččuhusa buohta: mus lea doarvái áigi barggu bargamii albmaláhkai ja veajan barggustan bures.

 

Sámedikki stivrra čoahkkima 3/2020 beavdegirji dárkkistuvvo maŋimuštá 30.4.2020 ja dollojuvvo oaidninláhkai 1.5.-1.6.2020 Sámedikki fierbmesiidduin www.samediggi.fi.

Lassediehtu:

ságadoalli Tuomas Aslak Juuso tel. 040 687 3394, tuomas.juuso(at)samediggi.fi

Neropatin päiväkirja – Jierpmástalli beaivegirji lea dál almmustuvvan sámegillii

/in , /by

Biekkánis girječálli Jeff Kinney vuosttas ráidogovvaromána Diary of Wimpy Kid  (Neropatin päiväkirja)  lea dál almmustuvvan davvi-, anár- ja nuortasámegillii. Dát girji leamaš máŋggaid jagiid bestseller -girji Amerihkás, maiddái Suomas Neropatti -girjjit leamaš dávjá girjelisttuid njunnošis. Dál dán girjji beassá lohkat maiddái sámegillii.

Davvisámegillii Neropatti-girjji lea jorgalan Áilu Valle, anársámegillii Mikkâl Morottaja ja nuortasámegillii Raija Lehtola.

“Eallin badjeskuvllas ii leat álki. Greg Heffley diehtá dan buorebut go earát.”

“Greg sánit ja dagut eai buot áiggiid mana oktii, nu ahte su buorit áigumušat dávjá šaddet áibbas eará go son lei jurddašan.”

 

Girjjiid sáhttá diŋgot Sámedikki neahttagávppis:

Jierpmástalli beaivegirji

Čuovâuáivi peivikirje

Jeäʹrmmpääʹǩǩ peiʹvvǩeʹrjj

 

Girjjiid fidne oastit maiddái Sami duodji -gávppis.

Boađe mielde Sámenuoraid dáiddadáhpáhusa neahttadoaluide!

/in , , , /by

Sámenuoraid dáiddadáhpáhusa ávvudit bearjadaga 17.4. interneahtas. Boađe mielde neahttadoaluide ja gávnna doppe suohtas dáiddadáhpáhusmuittuid ja oahpes sámeartisttaid. Sámedikki skuvlen- ja oahppamateriáladoaimmahat bovde Sámenuoraid dáiddadáhpáhusa historjásiidduid rahpandoaluide bearjadaga 17.4. dmu 12 rájes čujuhusas saamelaisnuortentaidetapahtuma.com.

Neahttasiidduide leat čohkkejuvvon govat, teavsttat ja filmmat Sámenuoraid dáiddadáhpáhusas 1990-logus gitta dán beaivvi rádjái. Dáiddadáhpáhusas dáiddakarrieara vuosttaš lávkkiid váldán sámedáiddarat muitalit filbmadearvvuođaid bokte maid dáiddadáhpáhus lea sidjiide mearkkašan.

Sámenuoraid dáiddadáhpáhusa historjásiidduid leat bargan neahttabuvttadeaddji Eeva Mäkinen, dáiddadáhpáhusbargi Unna-Maari Pulska, skuvlenčálli Ulla Aikio-Puoskari ja oahppamateriálaplánejeaddji Anni Näkkäläjärvi. Siiddus leat teavsttat buot golmma sámegillii ja suomagillii. Fitnu ruhtada oahpahus- ja kulturministeriija.

Lassedieđut:

Unna-Maari Pulska
unna.pulska@samediggi.fi
040 614 5949

Sámediggi illuda Mumenvággi-ráiddu davvisámegielat osiid gárváneamis ja ráhkkana nuortalaš- ja anárašgielat osiid buvttadeami doarjumii

/in , /by

Beassážiid áigge, 13.4.2020 čájehuvvo Mumenvággi-ráiddu vuosttaš davvisámegielat oassi Suoma tv:s diibmu 8.25 Yle TV2 -kanálas ja Yle Areenas 13.4. rájes. Suoma Sámediggi  lea leamaš ovttasbargoguoibmin Yle Mumenvággi-ráiddus. Ráiddu lea buvttadan Gutsy animations.  Sámedikki rolla lea earenoamážiid leamaš sámegielaid guoskevaš rávvemis ja bagadeamis. Oktan ulbmilin ovttasbarggus lea leamaš maid gávdnat ođđa sámegielat jietnaneavttáriid ja  nanosmahttit dubbenmáhtu Sámis. Davvisámegielat ráiddus leat oktiibuot 13 oasi, mii lea stuorra lasáhus sámegielat mediafálaldahkii, gávnnaha Sámedikki I várreságadoalli Anni Koivisto, guhte vástida maiddái sámegillii guoskevaš áššiin Sámedikkis.

– Mii Sámedikkis leat hui giitevaččat, ahte Yle ja Gutsy animations dustejedje min hástalusa dubbet ráiddu sámegielaide, vaikke diehtit ahte sámegielat buvttadeapmi sáhttá gáibidit eanet ja leat hástaleaddji maid. Min mielas dakkár ovttasbargu sáhttá addit ollu ráiddu buvttadeddjiide. Mii leat maid ilus, ahte oaččuimet leat mielde fállame iežame áššedovdamuša giela ektui, muhto maid dainna láhččit vuođu boahttevaš dubbenprošeavttaide. Sámediggi sávváge, ahte dát bargu maiddái roahkasmahttá earáid váldit seammasullasaš hástalusa vuostá, dadjá Koivisto.

Govva: Gutsy Animations

Yle ja Sámediggi leat soahpan maŋŋel ráđđádallamiid, ahte ráidu buvttaduvvo buot golmma sámegillii. Vuosttaš 13 oasi leat davvisámegillii ja 6 oasi bohtet anárašgillii ja 5 nuortalašgillii. Davvisámegielat oasit almmuhuvvojit giđđat 2020 ja anáraš- ja nuortalašgielat osiid buvttadeapmi álggahuvvo geasset.

-Earenoamážit mii illudat vel daid unnit sámegielaid osiid buvttadeapmái, danin go dat lea áibbas ođđalágan bargu ja juohke buvttadus daid unna gielaide lea hui mearkkašahtti. Mii maiddái diehtit man unnán makkár mediasisdoallu lea daidda unnit gielaide ja dát nanne bealistis dehálaš giellaealáskahttinabarggu, joatká Koivisto.

Sámegielat áittavuloš dili dihte ja buvttadeapmái doarjjan Sámediggi lea čállán giellapolitihkalaš linnjemiid Mumenvággi-buvttadeapmái. Daidda sáhttá oahpásnuvvat dás.

Lassidieđut:

Anni Koivisto
I várreságadoalli
anni.koivisto@samediggi.fi / +358 40 415 5969

Anne Kirste Aikio
gielladorvočálli
anne-kirste.aikio@samediggi.fi / 010 839 3124 | +358 40 707 5626

Tarja Porsanger
plánejeaddji / Filbmaguovddáš Skábma
tarja.porsanger@samediggi.fi / 010 839 3182 |  +348 50 569 6065

Kuvassa porot kulkevat tunturissa.

Bohccuid guohtunráfi galgá dorvvastit spiehkastat diliin

/in , /by

Bohccuid guohtunráfi  ja boazodoalu dábálaš doaibmanvejolašvuođaid galgá dorvvastit spiehkastat diliin. Sámediggi doarjala Meahciráđđehussii, ahte dat biehttalivččii dán giđa ja geassebaji oasil bivdo- ja johtinlobiid mieđiheamis sámiid ruovttuguovllus  ja beavttálmahtášii goziheami lobihis lihkadeami eastadeami dihte.

Dán dálvve leamašan Davvi-Suomas spiehkastat ollu muohta. Muohtadilli ja jiekŋagearddit muohtagokčasa gasku leat váttásmahttán ja hehtten bohccuid lunddolaš biepmu oažžuma erenoamážit lahppuhis dálveguohtuneatnamiin. Dán dili geažil bohccot vedjet áigemuttu ektui heittodubbot ja dáin diliin bohccot leat maid hui hearkki olggobeale hehttehusaide.

”Dát dálvi lea erenoamáš váttis badjeolbmuide ja buot badjelmearálaš hehttehusas šaddá mearkkašahtti lassebargu. Ovdamearkka dihte meahcásteaddjit dahje mohtorgielkkáin vuodjit sáhttet dagahit boazoealu lávdama ja dárbbašmeahttun lihkadeapmi heajuda jo ovddežis heittot veajuin leahkki bohccuid ja ovddida boazojápmimiid ja lasiha lassebiepmu dárbbu”, dadjá ságadoalli Tuomas Aslak Juuso hástaleaddji dili birra.

Suoma ráđđehus lea ávžžuhan viruspandemiija dihte vealtit buot dárbbašmeahttun lihkadeami virusa leavvama eastadeapmin. Sámediggi doarjalage Meahciráđđehussii, ahte dat heaittášii dán spiehkastatdilis lohpevuovdima olgobáikegotteolbmuide sámiid ruovttuguovllus sihke guorahalašii jo vuvdojuvvon lobiid šluhttema  dán giđa ja geasi oasil.

Dan lassin Sámediggi ustitlaččat ávžžuha Meahciráđđehusa beavttálmahttit lobihis ja vahága dagahahtti lihkadeami goziheami ja rávvet báikegotteolbmuid go sii lihkadit meahcis.

”Livččii maid dehalaš, ahte báikegotteolbmot válddášedje vuhtii dili. Meahcis lihkadettiin berrešii giddet fuopmášumi erenoamáš várrugasvuhtii ja fuolalašvuhtii, vai badjelmearálaš vahágiid dagaheamis boazodollui sáhtášii beassat, joatká II várreságadoalli Leo Aikio.

Sámediggi lea fuolas olgobáikegoddelaš meahcásteaddjiid ja lustagielkástalliid  dárbbašmeahttun lihkadeamis sámiid ruovttuguovllus maid dán koronavirusdili geažil. Jos koronavirus njomošii ovdamearkka dihte ovttaskas siidda smávva badjeolbmuidservošii, sáhtášii dát leat várálaš oppa guoskevaš siidda boazodollui dálá erenoamášdiliin.

Boazodoallu lea sámekultuvrra dehalaš oassi nu Lappi go sámiid borramušdorvvu, biebmoiešbirgenlági ja nuppe dáfus dehalaš oassi kriisadiliin Suoma riikkasis fuolahansihkkarvuođa.

Sámedikki ávžžuhus Meahciráđđehussii 1.4.2020 (suomagillii)

Lassedieđut:

ságadoalli Tuomas Aslak Juuso tel. 040 687 3394, tuomas.juuso(at)samediggi.fi

II várreságadoalli Leo Aikio tel. 040 621 6505, leo.aikio(at)samediggi.fi

 

Govva: Tarja Länsman

Sámediggi almmuha ohcanláhkai nuoraidčálli virggi

/in /by

Nuoraidčálli váldobargun lea doaibmat nuoraidráđi áššemeannudeaddjin ja čállin. Barggut mearrašuvvet Sámedikki bargoortnega 26 a  §:a mielde. Seađáhusvuđot gelbbolašvuođagáibádussan lea barggu eaktudan skuvlejupmi ja lassin gáibiduvvo sámegiela dáidu (ásahus 1727/95). Virggi ceavzilis dikšuma veahkehit heivvolaš allaskuvladutkkus ja maiddái buorre nuoraidáššiid, sámekultuvrra ja hálddahuslaš bargguid dovdamuš. Bálká mearrašuvvá sámedikki bálkávuogádaga gáibádusdási IV/II mielde (vuođđobálká lasiid haga 2625,08 euro/mb). Virggi deavdimis čuvvojuvvo guđa mánotbaji geahččalanáigi.

Ohcamušaid duođaštusaiguin galgá doaimmahit sámedikki čállingoddái 4.5.2020 rádjai čujuhussii https://www.sympahr.net/public/pq.aspx?7fd632fd

Lassedieđuid barggus addá hálddahushoavda Pia Ruotsala-Kangasniemi tel. 010 839 3106 Sámedikki doibmii sáhttá oahpásmuvvat neahttačujuhusas www.samediggi.fi

Anáris 1.4.2020 Sámediggi