Sámediggi evttoha Suoma stáhtii Deanu soahpamuša eretcealkima

/in , /by

Sámediggi evttoha Suoma stáhtii, ahte dat cealká eret soahpamuša guolásteamis Deanu čázadagas (42/2017) ja álggaha proseassa soahpamuša ođđasit ráđđádallama várás. “Deanu soahpamuša eretcealkin ja ođđasit ráđđádallan lea vealtameahttun, dasgo gustojeaddji soahpamuš loavkašuhttá sápmelaččaide eamiálbmogin dorvvastuvvon rivttiid mearkkašahtti lágiin sihke dagaha fuopmášahtti vahágiid sápmelaččaid árbevirolaš guollebivdui”, dadjá Sámedikki ságadoalli Tiina Sanila-Aikio.

Gustojeaddji soahpamuš ráddje Deanu guovllu sápmelaččaid vuoigatvuođa bivdit guoli árbevirolaš vugiiguin Deanu čázadagas. Árbevirolaš luossabivddu ráddjema mielde soahpamušas lea maiddái negatiiva váikkuhus sámegillii ja sápmelaččaid árbevirolaš dieđu geavaheapmái ja dan sirdáseapmái čuovvovaš sohkabuolvvaide. Soahpamuš unnida mearkkašahtti vugiin sámegiela lunddolaš geavahanbirrasa ja uhkida oasistis geaffudit sámegiela luossabivdui laktáseaddji terminologiija ja dan mielde sirdáseaddji árbevirolaš dieđu.

Gustojeaddji soahpamuš ráddje maiddái mearkkašahtti vugiin Deanu guovllus eará sajiide fárren sápmelaččaid vuoigatvuođa árbevirolaš bivdui, man dihte dáid olbmuid lunddolaš oktavuohta iežaset fulkkiide, servošii ja kultuvrii lea hedjonan. “Juos eará sajiide fárren Deanu guovllu sápmelaččain ráddjejuvvo eret árbevirolaš guollebivdu, das leat negatiiva, juobe divukeahtes, váikkuhusat olles Deanu sápmelaš guollebivdokultuvrii”, gávnnaha Sámedikki stivrra lahttu Pentti Pieski.

Deanu luossa lea guovllu sápmelaččaide dehálaš oassi áigáiboađus ja borramušháhkamis. Deanu guovllu sámekultuvra lea oppalaččat nannosit čatnon árbevirolaš ealáhusaide ja daid ođđaáigásaš doaibmavugiide ja daid iešguđegelágan oktiiheivehemiide. Dáin áššiin leat mearkkašahtti váikkuhusat Deanu guovllu sápmelaččaid identitehtii.

Golgadeapmi lea okta Deanu árbevirolaš bivdovugiin ja bivddu lihkostuvvan gáibida buriid dieđuid ja čehppodaga bivdosajis ja firpmiid gieđahallamis. Govas golgadeaddjit suhppemin Badje-Deanus. Govva: Pentti Pieski

Norgga stuorradiggi ja Suoma riikkabeaivvit dohkkehedje Deanu guolástansoahpamuša njukčamánus 2017 Sámedikkiid vuostálastimis fuolakeahttá. Guolástanáigodahkii 2017 fápmui boahtán soahpamuš ráddjii ain árbevirolaš luossabivddu. Soahpamušas ii lean báikkálaš- iige sámeservoša doarjja ja gehččojuvvui, ahte dat rihkku sápmelaččaid olmmošvuoigatvuođaid mearkkašahtii lágiin. Ovddit soahpamuš dahkkui jagis 1990.

“Sámediggi oaidná, ahte soahpamuša guolásteamis Deanu čázadagas ferte ráđđádallat ođđasit, vai sápmelaččaid vuoigatvuođat ja árbevirolaš ealáhusaid doaibmangáibádusat šaddet dorvvastuvvot”, loahpaha ságadoalli Sanila-Aikio.

Sámediggi attii evttohusa eana- ja meahccedoalloministeriijai soahpamuša eretcealkimis ja ođđasit ráđđádallamis 12.12.2019. Loga olles evttohusa dáppe (suomagillii).

Ovdasiiddu govva: Tarja Länsman / Sámediggi

Lassedieđut:

Sámedikki ságadoalli Tiina Sanila-Aikio tel. 050 300 1780, tiina.sanila-aikio(at)samediggi.fi 

Ealáhusčálli Sarita Kämäräinen tel. 040 186 7258, sarita.kamarainen(at)samediggi.fi