Sämitige stivrâ oovdânpuáhtá uáivilalmottâs sämmilij tuotâvuotâ- já sovâdâttâmprosesist Sämitige čuákkimân
Sämitige stivrâ tuhhiittij čuákkimist 2.12.2019 uáivilalmottâs ain oovdânpyehtimnáál Sämitige čuákkimân, jis čuákkim meerrid tuhhiittiđ iävtuttâs sämmilij tuotâvuotâ- já sovâdâttâmkomissio aasâtmist.
Uáivilalmottâsâst pahuduvvoo, ete sämmiliih láá algâaalmug táálái neelji staatâ, Taažâ, Ruotâ, Suomâ já Ruošâ kuávlust. Sämmilijn lii jieijâs aalmugin já algâaalmugin sehe aalmuglii sehe raajijd rastaldittee uáinust jiešmeridemvuoigâdvuotâ.
Uáivilalmottâsâst tiäduttuvvoo, ete mainâšum staatâi assimilaatioproseseh láá čuáccám sämmiláid nuuvt ohtsávt ko ovtâskâs ulmuu tääsist-uv, jieškote-uv aalmugstaatâ jiešvuođâiguin já raajij rasta. Uáivilalmottâsâst čujotteh, ete staatâi assimilaatiopolitiik sämmilij háárán lii häittidâm sämiaalmug jiešráđálii ovdánem já tuođâlii täsiáárvu já oovtviärdásâšvuođâ olášume sämmilij já ohtsâškode kooskâst páihálávt, kuávlulávt, aalmuglávt, raajij rasta já aalmugijkoskâsávt.
Uáivilalmottâsâst pahuduvvoo tergâdin, ete staatârääđi oovtâstpargoost Sämitiggijn já Nuorttâlij sijdâčuákkimáin aasât tuotâvuotâ- já sovâdâttâmkomissio nuurrâđ já tuođâštiđ sämmilij feerim Suomâ staatâ já ton sierâ virgeomâhái sämikulttuur já ton materiaallii vuáđu rikkoo tooimâin já tast, magareh vaikuttâsah já čuávumušah tain láá lamaš já ain láá sämmiláid algâalmugin já ton jesânáid ovtâskâs olmožin, sehe toohâđ taam uássin tubdâstum ibárdâsân tast, mii lii mii historjá já tááláá äigi.
Uáivilalmottâsâst tiäduttuvvoo, ete tuotâvuotâ- já sovâdâttâmkomissio asâttem ij lah ilo ige vuáittu. Taan tuođâlii tooimân kalga riemmâđ tondiet, ko oovdeb vyevih piäluštiđ sämmilij kuávluid já kulttuurijd iä lah pijssám nubásmittiđ viggâmušâid assimilistiđ sämmilijd váldukulttuurân. Komissio algâttem lii juohhum soro tile tiäđulâžžân tast, mon kales iä jieijâs eellimääigi kiergânâm finniđ vuoigâdvuođâ. Komissio toimâ kalga lekkâđ já išediđ kieđâvuššâđ traumaid, maid sämmiliih nuuvt aalmugin ko ovtâskâs olmožin kyeddih suhâpoolvâst nuubán. Tai traumai kieđâvuššâm nuuvt ovtâskâs ulmuu tääsist ko meid kollektivlávt lii lussâd já hirmástuttee. Kuittâg tot kalga tábáhtuđ tienuuvt, ete epitäsitiädu paijeentuállee tooimâid puáhtá tubdâstiđ já nubásmittiđ, vâi sämiaalmug vuoigâdvuotâ jiešmeerridmân meid siskiibeln puáhtá olášuđ.
Sämitige stivrâ oovdânpuáhtá Sämitige čuákkimân iävtuttâs tuotâvuotâ- já sovâdâttâmkomissio aasâtmân tuhhiittem tâi hilgom. Toos lasseen stivrâ oovdânpuáhtá Sämitige čuákkimân, ete jis Sämitige čuákkim meerrid tuhhiittiđ iävtuttâs, te Sämitige čuákkim toos lasseen tuhhit uáivilalmottâs sämmilij tuotâvuotâ- já sovâdâttâmkomissio aasâtmist sehe tuhhit iävtuttâs Sämitige monâttâlmin oovdânpyehtiđ staatârááđán kyevti komissaar.
Luuvâ oles uáivilalmottâs sehe iävtuttâs Sämitige valjimmonâttâlmin.
Sämitige 5/2019 čuákkim 17.-18.12.2019 äššilisto.
Lasetiäđuh: Sämitige saavâjođetteijee Tiina Sanila-Aikio puh. 050 300 1780, tiina.sanila-aikio(at)samediggi.fi
