Sámedikki stivra evttoha Sámedikki dievasčoahkkimii, ahte dat váldá beali sámiid duohtavuođa- ja soabadanprosessii
Sámedikki stivra dohkkehii čoahkkimis 2.12.2019 bealiváldima viidásabbot evttoheami várás Sámedikki čoahkkimii, juos čoahkkin mearrida dohkkehit evttohusa sámiid duohtavuođa- ja soabadankommišuvnna ásaheamis.
Bealiváldimis gávnnahuvvo, ahte sámit leat eamiálbmot dálá njealji stáhta, Norgga, Ruoŧa, Suoma ja Ruošša viidodagas. Sámiin lea iežas álbmogin ja eamiálbmogin nu álbmotlaš go rájáid rasttildeaddji perspektiivvas iešmearridanvuoigatvuohta.
Bealiváldimis deattuhuvvo, ahte guoskevaš stáhtaid assimilašuvdnaproseassat leat čuohcan sámiide nu oktasaččat go ovttaskas olbmo dásis, iešguđege nationálastáhta iešvuođaiguin ja rájáid rasttildeaddji vugiiguin. Bealiváldimis čujuhuvvo, ahte stáhtaid assimilašuvdnapolitihkka guoskkadin sámiid lea hehtten sámeálbmoga ieševttolaš ovdáneami ja duođalaš dásseárvvu ja ovttaveardásašvuođa ollašuvvama sámiid ja servodagaid gaskkas báikkálaččat, guvllolaččat, sisriikkalaččat, rájáid rastá ja riikkaidgaskasaččat.
Bealiváldimis gehččo dehálažžan, ahte stáhtaráđđi oktasašbarggus Sámedikkiin ja Nuortalaččaid siidačoahkkimiin ásaha duohtavuođa- ja soabadankommišuvnna čohkket ja duođaštit sámiid vásáhusa Suoma stáhta ja sierra virgeoapmahaččaid doaimmain, mat leat rihkkon sámekultuvrra ja dan ávnnaslaš vuođu, ja das, makkár váikkuhusat ja čuovvumušat dain leat leamaš ja ainge leat sámiide eamiálbmogin ja dan lahtuide ovttaskas olmmožin, sihke dahkat dán dovddastuvvon áddejumi oassin das, mii lea historjámet ja dálá áigámet.
Bealiváldimis deattuhuvvo, ahte duohtavuođa- ja soabadankommišuvnna ásaheapmi ii leat illu iige vuoitu. Dákkár duođalaš doaibmabidjui álgojuvvo danin, ahte ovddit vuogit bealuštit sámiid guovlluid ja kultuvrraid eai leat reahkkán rievdadit figgamušaid assimileret sámiid váldokultuvrii. Kommišuvnna álggaheapmi lea juogaduvvon morraša boddu das diđolažžan, man olusat eai eallináiggiset geargan oažžut vuoigatvuođa. Kommišuvnna bargu galgá burgit ja veahkehit gieđahallat traumaid, maid sámit leat nu álbmogin go ovttaskas olmmožin guoddán buolvvas nubbái. Dáid traumaid gieđahallan nu ovttaskas olbmo dásis go kollektiivvalaččat lea lossat ja hui morašlaš. Goittotge dat galgá dáhpáhuvvat juoba dan mearis, ahte doaimmaid, mat dagahit eahpestáđisvuođa, sáhttá dovdát ja rievdadit, vuoi sámeálbmoga vuoigatvuohta iešmearrideapmái maiddái siskkáldasat sáhttá ollašuvvat.
Sámedikki stivra ovdanbuktá Sámedikki čoahkkimii evttohusa duohtavuođa- ja soabadankommišuvnna ásaheapmin dohkkeheami dahje hilguma. Lassin stivra evttoha Sámedikki čoahkkimii, juos Sámedikki čoahkkin mearrida dohkkehit evttohusa, ahte Sámedikki čoahkkin lassin dohkkeha bealiváldima sámiid duohtavuođa- ja soabadankommišuvnna ásaheamis sihke dohkkeha evttohusa Sámedikki meannudeapmin guovtte komissára evttoheami várás stáhtaráđđái.
Loga bealiváldima obban dáppe sihke evttohusa Sámedikki válljenmeannudeapmin dáppe.
Sámedikki 5/2019 čoahkkima 17.-18.12.2019 áššelistu.
Lassidieđut:
Sámedikki ságajođiheaddji Tiina Sanila-Aikio tel. 050 300 1780, tiina.sanila-aikio(at)samediggi.fi
