Eʹtǩǩõs säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio šiõttummša õlmstõttum
Sääʹmteeʹǧǧ halltõõzz sååbbar ǩiõttʼtõõli säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttproseeʹss 2.12.2019 såbbrest da tuʹmmii eʹtǩǩeed Sääʹmteeʹǧǧ såbbra, što tõt juʹn-a preemm leʹbe lääʹǧǧast eʹtǩǩõõzz säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio šiõttummšest. Sääʹmteeʹǧǧ sååbbar ǩiõttʼtââll ääʹšš såbbrest 17.-18.12.2019. Saaʹmi siidsååbbar ǩiõttʼtââll ääʹšš 12.12.2019 Njeäʹllem-Keväjääuʹr da Njauddâm vuuʹdi sääʹmsuåvtõõzzi õhttsaž såbbrest.
Õlmstõttum eʹtǩǩõs säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio šiõttummša âânn seʹst jeeʹrab mieʹldd komissio tueiʹmmepiijjmõõžž, tuâj täävtõõzzid da tuejjõõzzid. Eʹtǩǩõõzz mieʹldd riikksuåvtõs šiõttâd komissio õhttsažtuâjast Sääʹmteeʹǧǧin da Saaʹmi siidsåbbrin. Komissiost lie 5 komissaar, koin 2 vaʹlljeet riikksuåvtõõzz eʹtǩǩõõzz mieʹldd, 2 Sääʹmteeʹǧǧ eʹtǩǩõõzz mieʹldd da 1 Saaʹmi siidsåbbar eʹtǩǩõõzz mieʹldd. Komissio vuäzzla lie veiddsanji oskkum oummu säʹmmlai da lääʹdd õhttsažkååʹdd seʹst. Komissio lij tuâjstes jiõččnaž da čõnnsateʹmes.
Tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttproseeʹss mieʹrren lij tobdsted da arvvtõõllâd historiallaš da ânnʼjõž čårstummuž, mieʹldd looǥǥeeʹl riikk assimilaatiopolitiikk, di vuõiggâdvuõđi čuõcctummšid, čiõlǥted mõõn nalla täk vaaikte säʹmmlaid da sij õõutstõʹsse ânnʼjõž vueʹjjest da eʹtǩǩad, mõõn nalla vuäitči ooudeed õhttvuõđ säʹmmlai da Lääʹddjânnam riikk kõõsk di säʹmmlai seʹst. Komissio tuâj täävtõssân lij noorrâd säʹmmlai ǩiõččlâsttmõõžžid Lääʹddjânnam riikk da jeeʹres veʹrǧǧniiʹǩǩi tuåimin da tõʹst, måkam vaaiktõõzz da seuʹrrjõõzz tõin lie leämmaž da õinn lie säʹmmlaid alggmeeran da tõn jeeʹrab vuäzzliʹžžen, da tuejjeed tän teâđ kuâsttjeeʹjen.
Komissio rääjj tuâjstes rapoort, koon uuʹdet riikksuåvtõʹsse, Sääʹmtegga da Saaʹmi siidsåbbra 30.11.2022 mõõneeʹst. Komissio vuäitt viikkâd tuåimmjummšes pueʹrmõssân vueiʹnnmes årra da riâššõõttâd pueʹrmõssân vueiʹnnmes naaʹlin da vuâđđeed ouddmiârkkân tuâjj-jooukid da juâǥǥtõõzzid tueiʹmmepiijjâm tieuʹddma da tõõzz pijjum täävtõõzzi tieuʹddma. Komissio vaʹlljad jiõccses väʹlddpiisar da piisarkådda vueiʹtlvaž jeeʹres vuäzzlaid. Riikksuåvtõõzz kanslia čuäʹjat komissio tuåimmjummša mieʹrrtieʹǧǧ.
Psykososiaalʼlaž tuärjjõs lij kõskksaž vueʹssen proseeʹss čõõđviikkmõõžžâst. Jiõgglaž da psyykklaž tuärjj sääʹm ǩiõlivuiʹm da kulttuurtuâǥǥa oudldemnalla âlgg leeʹd vuäǯǯmest. Suåvâdvuõttproseeʹss aunstõõzz arkivââʹstet Meerarkiiv Sääʹmarkiiʹve.
Sääʹmteeʹǧǧ halltõs da väʹlddminister Sipilä sueʹppe kaaunõõttmõõžžstes 5.5.2017, što altteet tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttproseeʹss nuʹtt, što tääʹrǩab aaʹššin suåvât mâʹnnjlubust. Väʹlddminister Antti Rinne halltõõzz prograamm mieʹldd tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio tuâj jueʹtǩet. Riikksuåvtõs lij ǩiõttʼtõõllâm da priimmâm eʹtǩǩõõzz säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomission jeäʹǩǩes-škooulstes 13.11.2019.
Eʹtǩǩõs säʹmmlai tuõttvuõtt- da suåvâdvuõttkomissio šiõttummša
Lââʹssteâđ:
Sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteei Tiina Sanila-Aikio teʹl. 050 300 1780, tiina.sanila-aikio(at)samediggi.fi
Saaʹmi ouddooumaž Veikko Feodoroff teʹl. 050 396 1297, veikko.feodoroff(at)kolttasaamelaiset.fi
