Sääʹmteʹǧǧ vuässââtt ÕM:i alggmeerai põõšši fooruuʹme (UNPFII) New Yorkâst

/in , /by

Sääʹmteeʹǧǧ II väärrsaaǥǥjååʹđteei Tuomas Aslak Juuso da nuõrisuåvtõõzz saaǥǥjååʹđteei Risten Mustonen vuässâʹtte ÕM:i alggmeerai põõšši fooruuʹme (UNPFII) 22.4.-3.5.2019. Fooruum 18. såbbar väʹlddteeʹmmen lij ääʹrbvuâlaž teâtt (Traditional knowledge: Generation, transmission and protection).

Nuõrisuåvtõõzz saaǥǥjååʹđteei vuässââtt fooruuʹme 22.-27.4. da II väärrsaaǥǥjååʹđteei Tuomas Aslak Juuso 24.4.-30.4. Taʹnni fooruumâst kaaggât väʹlddteeʹmm lââʹssen ouʹdde ÕM:i alggmeerai ǩiõli eeʹǩǩ.

“Vuârdam tän eeʹjjest šiõǥǥ saǥstõõllmõõžžid jeeʹrab alggmeerai vuässõõttâmvuõiggâdvuõđâst ÕM:id. Vuässõõttâmvuõiggâdvuõtt lij õhtt mij väʹlddprioriteeʹttin ÕM:in tän poodd”, mušttal II väärrsaaǥǥjååʹđteei Tuomas Aslak Juuso vuässõõttmest fooruuʹme.

Fooruuʹme vuässâʹtte Taarrjânnam da Ruõccjânnam Sääʹmteeʹǧǧ di määŋg sääʹmõõutstõõzz Taarrjânnmest, Ruõccjânnmest, Lääʹddjânnmest da Ruõššjânnmest. Alggmeerai eeʹttǩeei reäʹšše põõšši fooruum poodd ääʹrbvuâlželd määŋgid čårršõddmõõžžid. Šõddmõõžži mieʹrren lij ǩiddteed vuâmmšummuž da juâkkad teâđ alggmeeraid kuõskki ääiʹjpoddsaž teeʹmid.

ÕM:i alggmeerai põõšši foorum (The United Nations Permanent Forum on Indigenous Issues, UNPFII) lij eeʹjj 2000 alttuum ÕM:i tällõs- da sosiaalsuåvtõõzz (Economic and Social Council, ECOSOC) vuâllsaž vuäʹppõsuvddi tuåimmorgaan, koozz koʹlle 16 jiõččnaž äʹšštobddivuäzzliʹžžed. Halltõõzz nõõmte kääuʹc vuäzzliʹžžed da alggmeer kääuʹc vuäzzliʹžžed.

Fooruum tuâjjan lij kaggâd saǥstõõllma alggmeeraid kuõskki kõõččmõõžžid jeeʹrab ekonoomlaž da sosiaalʼlaž ouddnummuž, kulttuur, pirrõskõõččmõõžži, škoouʹlʼjummuž, tiõrvâsvuõđ da ooumažvuõiggâdvuõđi sueʹrjest. Põõšši foorum oudd siâzztõõzzid di tuåimmai kõskksaž fooruumân riikki, alggmeerai di ÕM:i spesiaalorganisaatioi kõskksaž vuârrmainstummša. Tõt noorââtt såbbrasas õõut vuâra eeʹjjest ÕM:i jååʹđtemkõõskõõzzâst New Yorkâst. Sääʹmteʹǧǧ vuässââtt põõšši fooruum såbbrid vueʹssen Lääʹdd riikk väʹldduumkååʹdd leʹbe jiõččânji.

 

https://www.un.org/development/desa/indigenouspeoples/unpfii-sessions-2/18-2.html

 

Lââʹssteâđ:

Sääʹmteeʹǧǧ II väärrsaaǥǥjååʹđteei Tuomas Aslak Juuso, teʹl. +358 40 187 1331, tuomas.juuso(at)samediggi.fi

 

Sääʹmtegga teäggtõs alggmeerai ǩiõli eeʹjj vääras

/in , /by

Eeʹjj 2019 viõʹttjet meeraikõskksaž alggmeerai ǩiõli teeʹmmeeʹjj da Sääʹmteʹǧǧ lij nânnsanji mieʹldd teeʹmmeeʹjj čõõđtummšest. Sääʹmteeʹǧǧ tuâjjan lij riâššâd jiõčč tuåimmjummuž teeʹmmeeʹjj poodd di smeʹllkâʹtted jeeʹres tuåimmjeeʹjid vuässõõttâd teeʹmmekka.

– Mättʼtõs- da kulttuurministeria mieʹrrtieʹǧǧ vuäkka Sääʹmteʹǧǧ vuäitt ooudeed sääʹmǩiõli kuâsttjemvuõđ Lääʹddjânnmest mušttʼteeʹl ǩiõli määŋgnallšemvuõđâst di raajjâd ođđ ǩiõllââʹnnemareenaid. Lij samai vääžnai, što riikk vuässââtt veäʹǩǩvuõđin teeʹmmekka, rämmaš Sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteei Tiina Sanila-Aikio.

Plaaneemnalla lie materiaal õmmǥain puärrsab oummuid: sääʹmǩiõllsaž õmmǥažǩeeʹrj, sääʹmǩiõllsaž euʹnnlauggi, euʹnneemǩeʹrjj, škooulniiʹǩǩid nuõri sääʹnnǩeʹrjjprogramm da ǩiõllkampanja, vuäʹppõõzz ǩiõllvaʹlljummšid puärrsid da ääkkaid da ääʹjjid, konseeʹrt, ǩiõllââʹnnma älšmõʹtti materiaal, ǩeeʹrj da jiânnai jeeʹres ääʹšš.

– Veäʹǩǩvuõđin vueiʹttep tuejjeed määŋgid aaʹššid, koid ij leäkku ääiʹjben leämmaž vueiʹttemvuõtt tuejjeed. Sääʹmǩiõli jeälltemtuâjj piârrjin di päärnai da nuõri kõõskâst lij ouddnam jiânnai da vueiʹnnep, što lij tuõđi vuõigg äiʹǧǧ puʹhtted positiivlaž smeʹllkâttmõõžž da älšmâttmõõžž ǩiõl ââʹnnma jeeʹres taaʹzzin da nääiʹt vuässõõttâd mij peäʹlest teeʹmmekka, juätkk haʹŋǩǩõõzzâst vaʹstteei ǩiõllstaanpiisar Anne Kirste Aikio.

Lââʹssen Sääʹmteʹǧǧ puätt teeʹmmeeʹjj poodd smeʹllkâʹtted põrggsid, veʹrǧǧniiʹǩǩid da jeeʹres tuåimmjeeʹjid veiddsânji Lääʹddjânnmest vuässõõttâd sääʹmǩiõli kuâsttjemvuõđ lââʹzztummša obb jânnmest. Tâʹvvjânnmi Sääʹmteeʹǧǧ reäʹšše-i õõutsââʹjest Sääʹmǩiõl neäʹttel (Sámi Giellavahkku) 21. – 27.10.2019. Neäʹttel mieʹrren lij, što jeeʹres tuåimmjeei Lääʹddjânnmest, Taarrjânnmest da Ruõccjânnmest vääldče koon-ne nalla lokku sääʹmǩiõlid tuåimmjummšeʹstez.

Sääʹmteʹǧǧ meâtt eeʹjj looppâst Sääʹm ǩiõlltuâjj-ciist. Ciist miõttât veʹrǧǧnekka leʹbe õõutstõʹsse, kåått lij tuåimines välddam lokku teeʹmmeeʹjj leʹbe jeeʹresnalla reâuggam puârast sääʹmǩiõl ooudeem diõtt Lääʹddjânnmest.

Mättʼtõs- da kulttuurministeria miõtti Sääʹmtegga teäggtõõzz ÕM:i alggmeerai ǩiõli eeʹjj ouʹdde puʹhttem diõtt. Teäggtõõzz miõʹtteš ministeria õlmmsaž čeäʹppõõzz da kulttuur ooudeei haʹŋǩǩõõzzi spesiaalveäʹǩǩvuõđin da veäʹǩǩvuõđ mieʹrr lij õhttsiʹžže nuʹtt 47 000 euʹrred.  Haʹŋǩǩõõzzâst lij mieʹrren čõõđted sääʹmǩiõli ââʹnnma älšmõʹtti kampanjaid, lââʹzzted sääʹmǩiõli kuâsttjemvuõđ Lääʹddjânnmest da raajjâd jeeʹrab päärnaid da nuõrid ǩiõl mättʼtõõttma da ââʹnnma tuärjjeei šõddmõõžžid da materiaalid. Haʹŋǩǩõõzz jeeʹres vueʹssvuuʹdid čõõđtet õõutsââʹjest jeeʹres tuåimmjeeʹjivuiʹm, mâʹte Sääʹmteeʹǧǧ nuõrisuåvtõõzzin da päärnaikulttuurkõõskõs Mánnuin.

Meeraikõskksaž alggmeerai ǩiõli teeʹmmeeʹjjest lij jiiʹjjes seiddõs, koozz noorât pukid šõddmõõžžid teeʹmmeeʹjj poodd.

 

Lââʹssteâđ:

Saaǥǥjååʹđteei Tiina Sanila-Aikio, teʹl. 050 300 1780, tiina.sanila-aikio(at)samediggi.fi

Ǩiõllstaanpiisar Anne Kirste Aikio, teʹl. 010 839 3124, anne-kirste.aikio(at)samediggi.fi

Sääʹmteʹǧǧ tuäivad šiõǥǥ eʹjjpeeiʹv pukid!

/in /by

Sámediggi sávvá buriid beassážiid buohkaide!
Sämitigge tuáivut puorijd pessijáid puohháid!
Sääʹmteʹǧǧ tuäivad šiõǥǥ eʹjjpeeiʹv pukid!
Saamelaiskäräjät toivottaa hyvää pääsiäistä!

 

Tiõrv pueʹttmest saǥstõõllâd sääʹm-maatkčem taarbin da ooudâsviikkmest Aanra

/in , , , , /by

Vueʹssen Lappi maatkčemstrategia raajjma õhttneei vuʹvddkõrvvjid Lappi lett reäšš Sääʹmteeʹǧǧin 8.5.2019 poodd, koozz kåččap saǥstõõllâd sääʹm-maatkčem da säʹmmlai dommvoudda maatkčummuž taarbin ja vuäinnmõõžžin. Tän tuâjjpääʹj täävtõssân lij kaunnâd sääʹm-maatkčummša da säʹmmlai dommvoudda maatkčummša õhttneei jurddjid da vueiʹnnemkuuʹlmid ǩeeʹrjtemnalla Lappi maatkčemstrategiaaʹje.

Lappi maatkčemstrategia čuäʹjat kõskksaž teäddpaaiʹǩid maatkčem ooudâsviikkmest da tõn, koon årra õlmmsaž tuärjjõõzz mâʹnne. Maatkčemstrategia liʹnnjai  še tuåimid, kooivuiʹm ođđ maatkčem šorrnummuž vueiʹttemvuõđid vueiʹtet tääʹvted viõkkšânji, leša ǩeâllʼjeei ouddnummuž vuâđđjurddjid ciʹsttjeeʹl. Sääʹm-maatkčem ooudâsviikkmõš õhttsažtuâjast da vasttõsvuõđlânji lij vääžnai pukid vueʹssbieʹlid.

Poodd riâššât 8.5.2019, č 13.00 – 16.00 Kultahovist, Aanrest. Iʹlmmtõõđ poʹdde tän liiŋk pääiʹǩ 30.4.2019 mõõneeʹst: https://fi.surveymonkey.com/r/Inari

Kulttuurlânji vasttõsvuõđlaž sääʹm-maatkčem – haʹŋǩǩõs lij vuäǯǯam mättʼtõs- da kulttuurministeriast juâtkkteäggtõõzz 60 000 €. Tän teäggtõõzz vuäkka haʹŋǩǩõs juätkk tuåimmjummšes vuõss-sâjjsaž mieʹrren liâvted veiddsânji teâđ Sääʹmteeʹǧǧ såbbrest čõhččmannust 2018 primmum Vasttõsvuõđlaž da eettlânji ǩeâllʼjeei sääʹm-maatkčem tuåimmjemvuâđđjurddi– vuäʹpstõõzzâst.

 

Lââʹssteâđ

Kirsi Suomi
Plaaneei, Kulttuurlânji vasttõsvuõđlaž sääʹm-maatkčem
010 839 3118
kirsi.suomi(at)samediggi.fi

Kristian Sievers
Projeʹkttjååʹđteei
+ 359408284095
kristian.sievers@lapinliitto.fi
http://www.lappi.fi/lapinliitto/lapin-arktinen-matkailuekosysteemi
http://www.lappi.fi/matkailu

Kuva: Anja Vest

Čearpmahat vuâlgg eeʹtǩǩed sääʹmnuõrid väʹlddkååddlaž Teatris-šõddmõʹšše

/in , , , , /by

Vuõcculaž nuõrai teaʹtterjoukk Čearpmahat vuâlgg eeʹtǩǩed sääʹmnuõrid väʹlddkååddlaž Teatris-šõddmõʹšše Jyväskylä-gåårda vueʹssmannust. Jooukâst lie õhttsa nellj nuõr da tõn oʹhjjeei lij Mathis Ole Vars. Äʹrvstõõlli kuärggte joouk čuäjtaalm jeäʹrben tõn čiõlgg obbvuõđâst.

Aanar Sajoozzâst seärad da nelljdpeeiʹv 10.-11.4. riâššum Sääʹmnuõri čeäʹppvuõđpeeiʹv oʹnnste puârast.   – Čeäʹppvuõđpeeiʹvid ij ni kuäʹss leäkku vuässõõttâm nuʹtt jõnn joouk sääʹmnuõrid ko ââʹn, mušttâl čeäʹppvuõđpeeiʹvi väʹlddjäʹrjsteei Anna Lumikivi. – Mieʹldd leʹjje pääʹrn da nuõr miâlggâd pukin sääʹmvuuʹd škooulin da lââʹssen Heʹlssnest da Ruäʹvnjaarǥâst. Leäi čuuʹt fiin, eunnsaž da hooddsõs peiʹvv, da kuuitâǥ puk mõõni sami puârast da še jõnnkääʹrd tuâjjpaaʹjin da maainâskåʹvvsest jieʹli jiânnai vuässõõđi.

Sääʹmnuõri čeäʹppvuõđpeeiʹv väʹlddteeʹmm leäi teaʹtter, da tõõzz vuässâʹtte õhttsa 12 sääʹmǩiõllsaž čuäjtaalm. Lââʹssen vueiʹnneš Heʹlssen Pasila sääʹmklassneeʹǩǩi juõiggčuäʹjtõs, kååʹtt räʹmmõõđi kuhttuid ǩiiččeejid da äʹrvstõõllid. Puk čuäʹjtõõzz leʹjje fiinâs da puârast valmštõõllâm, da äʹrvstõõlljin leäi vaiggâd vaʹlljeed jooukid, koid ciʹsttjed.

Čeäʹppvuõđpeeiʹvin päʹlǩǩeeš stipeeʹndin Karigasnjaarǥ škooul 13-ekksaž škooulneǩ Aslak Pieski, ǩii kälkkii čeäʹppvuõđpeeiʹvi plakaʹtte da påšttkoortid tieʹddtum da jiânnai voʹsttjum puäʒʒ-kaart.

Väʹlddkååʹddlaž Teatris-šõddmõʹšše vuõʹlǧǧi Čearpmahat-joukk vuäǯǯai čuäʹjtõõttâm-määʹtǩ lââʹssen 300 € stipeeʹnd. Jooukâst lie mieʹldd Biret-Ingermaria Vars, Helli Alakorva, Mihkal-Máhtte Magga da Sinna-Briitta Sieppi. Teatris-šõddmõš riâššat Jyväskylä-gååʹrdest 24.-26.5.

Lââʹssen puõʹtti joouk päʹlǩǩeeš stipeʹndivuiʹm:

1) Pasila vuäđđškooul sääʹmklassneeʹǩǩi Diidamáilbmi čuäjtõõzzâst Arvečalmmit, koon leäi oʹhjjääm Milla Pulska (100 €),

2) Aivvefal Eanodagas – Sámi Sinderellá, Anne-Mari Kukkonen ja Ulla Magga, Hetast (200 €)

3) Sueʹnnʹjel siid äʹrbb– Tuõtt avi ǩeeʹles, Hanna-Maaria Kiprianoff ja Seija Sivertsen, Čeʹvetjääuʹrest (100 €)
4) Davvinásttit – Boahttedolin, Hanna Outakoski ja Satu Nieminen, Karigasnjaarǥâst (100 €)
5) Skállovári idjaskuvlaččat – Oaivvehis olmmoš, Anni Ahlakorpi, Aleksi Ahlakorpi ja Sini Länsman, Uʹccjooǥǥâst (100 €)

Sääʹmnuõri čeäʹppvuõđpeeiʹvi äʹrvstõõlli leʹjje jieʹllikarttoʹhjjeei Katja Gauriloff, čuäjtõõlli Anni-Kristiina Juuso da čuäjtõõlli / sääʹmǩiõllsaž pääʹrnai TV-prograaʹmm puuttʼteei Heli Huovinen.

 

Lââʹssteâđ:

Anna Lumikivi
010 839 3174, 040 684 1957
anna.lumikivi@samediggi.fi
Facebook: @saamelaisnuortentaidetapahtuma
Instagram: @samenuoraid_daiddadahpahus
Čeäʹppvuõđpeeiʹvi hashtag: #sndd2019 / #sntt2019

Sääʹmnuõri čeäʹppvuõđpeeiʹv äʹlǧǧe

/in , , , , /by

Ââʹn tõt mââimõsân älgg –  Sääʹmnuõri čeäʹppvuõđpeeiʹv äʹlǧǧe seärad 10.4. ääʹveemprääʹznǩin! Sajoozz auditoriast kuullât musikkčuäjtõõzzid puk koumm Lääʹdjânnmest mainstum sääʹmǩiõlin čiâss 18.00 ääʹljeeʹl. Čeäʹppvuõđpeeiʹvi väʹlddpeeiʹv, nelljdpeeiʹv 11.4. auditoriast lueʹv õõl pâjjne sääʹmnuõr jiiʹjjez sääʹmǩiõllsaž čuäjtõõzzin.

Nelljdpeeiʹv Sajoozz uus äʹvvne čiâss 8.00, kuäʹss äʹvvne še iʹlmmtõõttâmpäiʹǩǩ da tuâjjpääʹj jõnnkääʹrdest da Soljust.
Torstaina Sajoksen ovet aukeavat klo 8.00, jolloin avataan myös ilmoittautumispiste sekä aulassa ja Soljussa sijaitsevat työpajat. Tuâjjpaaʹji lââʹssen čeäʹppvuõđpeeiʹvin vuäitt vueiʹnnlõõttâd sääʹmǩiõllsaž päärnai- da nuõriǩeerjlažvuõđ čõõđteeivuiʹm. Čeäʹppvuõđpeeiʹvid lie pueʹttmen Dávvi Girji, Nuõrttsääʹmkulttuurfondd, Anarâškielâ servi da Kieletär. Lââʹssen Sámi giella- ja kulturguovddáš Karasjooǥǥâst puätt jueʹǩǩed Gába– gaʹzeâʹt.

Nelljdpeeiʹv 11.4. programm:

8:00 Sajoozz uus äʹvvne
Iʹlmmtõõttâmpäiʹǩǩ ävvan jõnnkääʹrdest
Vuõssvieʹǩǩpäiʹǩǩ ävvan
Tuâjjpääʹj äʹvvne jõnnkääʹrdest
8:50 Auditorio uus äʹvvne
9:00 Programm älgg auditoriost
Čiččâm vuõssmõs čuäjtõõzz
11:30 Poorrâmpodd älgg
Õhttsaž snimldõk pukin vuässõõđin Sajoozz ouddšeelljast
Maainâskååvas ävvan Sajoozz ouddšeelljastTuâjjpääʹj juäʹtǩǩe jõnnkääʹrdest
12:50 Auditorio uus äʹvvne
13:00 Programm juätkk auditoriost
Kutt mââimõs čuäjtõõzz
15:00 Ärvstõõlli vueʹlǧǧe smiõttâd sij tuʹmmstõõǥǥid
Tuâjjpääʹj juäʹtǩǩe jõnnkääʹrdestMaainâskåʹvvsest mainnsi mušttlummuš juätkkAuditoriost čuäʹjtet videoid
16:00 Pohttmõõžži õlmmʼmummuš da stipeeʹndi jueʹǩǩem

Lââʹssteâđ:

Anna Lumikivi
010 839 3174, 040 684 1957
anna.lumikivi@samediggi.fi
Facebook: @saamelaisnuortentaidetapahtuma
Instagram: @samenuoraid_daiddadahpahus
Čeäʹppvuõđpeeiʹvi hashtag: #sndd2019 / #sntt2019

Sääʹmteʹǧǧ iʹlmmat ooccâmnalla mieʹrräiggsaž ǩiõllpieʹssohjjeei tuâj

/in , /by

Sääʹmteʹǧǧ iʹlmmat ooccâmnalla mieʹrräiggsaž ǩiõllpieʹssohjjeei tuâj. Tuâjj älgg 3.6.2019 leʹbe suåppmõõžž mieʹldd da peštt 31.12.2019 räjja, da vuäitt juätkkjed kuuʹǩǩben ååreeʹl ǩidd jeäʹrab teäggtõõzz vuäǯǯmest. Ǩiõllpieʹssohjjeei tuâjaid kooll jm. säʹmmlai ǩiõllpieʹsstuåim ohjjummuš, koordinâsttmõš da õõudâsviikkmõš di ǩiõllpieʹzzi riikkveäʹǩǩvuõđ vaaldšma õhttneei tuâj.

Šiõttõsvuâđlaž ââʹntemõõlǥtõssân lij veeʹrj õõlǥtem škoouʹlʼjummuš da sääʹmǩiõl täidd (asetõs 1727/95). Tuâj šiõǥǥ håiddmõš õõlǥat obbväʹlddsaž pedagooglaž vuäinlmõõžž säʹmmlaž ouddpeâmmast, ǩiõl jeälltem-mõõntõõllmi tobddmõõžž,    härjjnummuž sääʹmkulttuuʹre di riikkveäʹǩǩvuõđi vaaldšma õhttneei tuâjaid. Tuõjju vaʹlljuum oummust tuäivat päärnaikaardâsuʹčteeʹl ââʹntemvuõđ. Päʹlǩǩõs meäʹrtââvv sääʹmteeʹǧǧ päʹlǩǩriâšldõõǥǥ väʹǯǯelvuõtt-tääʹzz IV/II-III mieʹldd (vuâđđpäʹlǩǩ 2625,08 – 2 565,88). Vuâđđpääʹlǩ lââʹssen määuʹset 24 % sääʹmvuuʹd lââʹzz da tuâjjǩiõččlâsttmõõžž mieʹldd meäʹrtõõvvi ǩiõččlâʹsttemlõõʹzzid. Tuâjast jääʹǩǩtet kueiʹt määnpââʹj ǩiččlõddâmääiʹj. Tuåimmpäiʹǩǩ lij sääʹmkulttuurkõõskõs Sajoozzâst, Aanrest.

Ooccmõõžžid mieʹlddõõzzeezvuiʹm âlgg tuåimted sääʹmteeʹǧǧ piisarkådda 30.4.2019 čiâss 16.00 mõõneeʹst addrõõzzin info@samediggi.fi.  Lââʹssteâđaid tuâjast oudd ǩiõllstaanpiisar Anne Kirste Aikio teʹl. 010 839 3124. Sääʹmteeʹǧǧ tuåimmjummša vuäitt tobdstõõttâd neʹttaddrõõzzâst www.samediggi.fi

Aanrest 9.4.2019 Sääʹmteʹǧǧ

Sääʹmteeʹǧǧ valmštâʹttmest ođđ auktorisõsttum sääʹmǩiõl jåårǥlõõʹtti

/in /by

Sääʹmteʹǧǧ riâšši mõõnni kålggmannust valmštõõttâmpeeiʹv auktorisõsttum jåårǥlõõʹtti tuʹtǩǩõʹsse. Valmštõõttma vuässâʹtte vitt oummu. Auktorisõsttum jåårǥlõõʹtti tuʹtǩǩõõzz rieʹššeš skamm-mannust 2018 da tuʹtǩǩõõzz puåđõõzzid õlmstõʹtteš ǩeâđđa 2019. Tuʹtǩǩõõzz spraʹvve kueʹhtt sääʹmǩiõllsaž jåårǥlõõʹtti. Arla Magga spraavi lääʹdd-tâʹvvsääʹmm ǩiõllpaʹrre auktorisõsttum jåårǥlõõʹtti tuʹtǩǩõõzz da Terhi Harju lääʹdd-nuõrttsääʹmm ǩiõllpaʹrre.

Ǩiõllstaanpiisar Anne Kirste Aikio tuäivat leekk Arla Maggaaʹje auktorisõsttum jåårǥlõõʹtti tuʹtǩǩõõzzâst.

Valmštõõttâmpeeiʹv riâššâm Sääʹmteeʹǧǧ ǩiõllstaanpiisar Anne Kirste Aikio rämmaš jåårǥlõʹttji meäʹr lâssnummšest.

– Lij šiõǥǥ, što valmštâʹttempeiʹvvem veäkka kueʹhtt ođđ jåårǥlõõʹtti spraʹvve tuʹtǩǩõõzz. Nuõrttsääʹm auktorisõsttum jåårǥlõõʹtti lie leämma pâi õhtt ooumaž obb maaiʹlmest, ååʹn sij lie kueiʹtes. Tâʹvvsääʹm tuʹtǩǩõõzz lie spraavam mõõnni lååi eeʹjj seʹst pâi muäʹdd oummu, de tõʹst še lââzztõs lij samai miârkteei.

Tuʹtǩǩõõzz spraavam Terhi Harju da Arla Magga miõlâst Sääʹmteeʹǧǧ valmštâʹttempeeiʹvest leäi jõnn miârktõs tuʹtǩǩõʹsse valmštõõvvâm diõtt.

– Valmštâʹttempeeiʹvest vuäǯǯai vääžnai teâđ tuʹtǩǩõõzz pirr da šiõǥǥ viiŋkid tuʹtǩǩõʹsse valmštõõttma. Leäi snäätnʼjab toobd, ko tuʹtǩǩõʹsse õhttneei aaʹššid leäi vuäǯǯam mõõnnâd čõõđ äʹšštobddjivuiʹm ouddǩiõʹtte, kommentâstt Terhi Harju.

Mättʼtõshalltõõzz vaaldšmem auktorisõsttum jåårǥlõõʹtti tuʹtǩǩõõzz riâššât puõʹtti vuâra skamm-mannust 2019. Sääʹmteʹǧǧ reäšš puõʹtti čõõuč še valmštõõttâmpeeiʹv, jõs tõt ǩeäss miõlid.

– Tuʹtǩǩõs lij väʹǯǯel da tuʹtǩǩõʹsse valmštõõttmõõžž kannat altteed ääiʹjeld. Kannat tobdstõõttâd tuʹtǩǩõõzz siiskõʹsse da ââʹnned äuʹǩǩen Sääʹmteeʹǧǧ valmštõõttâmpeeiʹv, vuäʹppast ođđ auktorisõsttum jåårǥlõʹtti Arla Magga.

Sääʹmteʹǧǧ reäšš ǩiiđ poodd še tobdstõõttâmškooultõõzz tõid, ǩeäi miõl ǩeäss tuulk tuâjj. Tobdstõõttâmškooultõõzz riâššât tõn diõtt, ko jåårǥlõʹttji lââʹssen še tuulkin lij jõnn vääʹnn. Škooultõõzz pirr teâđtet jeeʹrab.

Lââʹssteâđ:

ǩiõllstaanpiisar Anne Kirste Aikio
anne-kirste.aikio@samediggi.fi
teʹl. 010 8393124

Sääʹmteʹǧǧ ååcc puʹrǧǧummuž ÂVV tuʹmmstõõǥǥid

/in /by

Sääʹmteeʹǧǧ halltõs priimi puʹrǧǧeemooccmõõžž ââʹlmõs vaaldšemvuõiggâz (ÂVV) tuʹmmstõõǥǥid, kook kuõʹsǩǩe iiʹjji 2011 da 2015 sääʹmteʹǧǧvaali vaal-loǥstõõǥǥ. Õhttõõvvâm meerkooʹddi (ÕM) ooumažvuõiggâdvuõttkomitea uuʹdi täʹlvvmannu 1. peeiʹv 2019 kueʹhtt čåuddmõõžž, kooi mieʹldd ÂVV tuʹmmstõõǥǥ iiʹjji 2011 da 2015 sääʹmteʹǧǧvaali vaal-loǥstõõǥǥâst neeuʹrte ooumažvuõiggâdvuõđid.

ÕM:i ooumažvuõiggâdvuõttkomitea tuõđi tuʹmmstõõǥǥineez, što saaʹmi vaal-loǥstõʹǩǩe mieʹrǩǩummuš loǥstõõǥǥ raajeeʹn lij sääʹm jiõččmieʹrreemvuõiggâdvuõđ väimmas. – Sääʹmteeʹǧǧ vaal-luʹvddkåʹdd lij sääʹm jiõččmieʹrreemvuõiggâdvuõđ institutionaalaž čõõđtummuž vääžnʼjummus instituutio. Riikk tuâjjan lij suõjjeed tän jiõččmieʹrreemvuõiggâdvuõđ, da tõn nalla suõjjeed vaal-luʹvddkååʹdd reâuggmõõžž da vuõiggâdvuõttriâššmõʹšše vuâđđõõvi tuʹmmjõõzz, maainâst saaǥǥjååʹđteei Sanila-Aikio puʹrǧǧeemooccmõõžži vuâđai pirr.

“Ooumažvuõiggâdvuõttkomitea tieʹddii čåuddmõõžžstes saaʹmi jiõččmieʹrreemvuõiggâdvuõđ statuuzzâz da õutstõõzzâz vuäzzlažvuõđ vueʹzzest. Ooumažvuõiggâdvuõttkomitea jååʹđti KP-suåppmõõžž 27 artiklast “siiskâž jiõččmieʹrreemvuõiggâdvuõđ” fiʹttõõzz, mâʹst leäi kõskksaž miârktõs čåuʹddmin. Tõõzz siiskâž jiõččmieʹrreemvuõiggâdvuõʹtte kooll saaʹmi vuõiggâdvuõtt vuõss-sâjjsaž mieʹrreemväldda joouk vuäzzlažvuõđâst. Ooumažvuõiggâdvuõttkomitea tuärjjõõđi tuʹlǩǩeemaunstõssân še ÕM:i õõlmâs-såbbar eeʹjj 2007 priimmâm alggmeerai vuõiggâdvuõđi čõõđtõʹsse”, tuõđât Sääʹmteeʹǧǧ halltõõzz priʹmmem puʹrǧǧeemooccmõõžžâst.

Ooumažvuõiggâdvuõttkomitea tuâtt, što eeʹjjest 2011 vueʹljeeʹl ÂVV lij čooʹrääm nuʹtt sääʹmteʹǧǧlääʹjj 3 § sääʹnnååʹblǩest ko lääʹjjpääiʹǩ õõutmiõllsažvuõʹtte vuâđđõõvi tuʹlǩǩummšest, ko tõt lääʹjjest õõlǥtum objektiivlaž kriteeʹri sââʹjest lij suåvldam jiiʹjjes “obbsmiõttmõõžžâs”. Sääʹmteeʹǧǧ vaal-luʹvddkååʹdd oʹdinaknallšem tuʹtǩǩummuš vaal-loǥstõʹǩǩe väʹlddmest leäi vuõssmõsân vuâđđõõvvâm lääʹjjest šiõttuum kriteeʹrid.

Lääʹddjânnam ratifiâʹsttem meerlaž- da poliittlaž vuõiggâdvuõđid kuõskki õõlmâs-suåppmõõžž (ns. KP-suåppmõš) 2 (3) artikla mieʹldd suåppmõšriikk lij õõlǥtem suåvted ooumažvuõiggâdvuõttneuʹrrummuž kuäʹss nåkam lij tuõttum. Uvddum čåuddmõõžžstes komitea tuâtt, što tät õõlǥat “tiudd ouddlõʹsse mäccmõõžž staanummuž”.

Ooumažvuõiggâdvuõttkomitea tuâtt jeeʹrab še, što Lääʹddjânnam lij õõlǥtem tääʹrǩsted sääʹmteʹǧǧlääʹjj 3 § nuʹtt, što ainsmââʹttet što Sääʹmteeʹǧǧ vaali kriteeʹr jiõnstemvuõiggâdvuõʹtte lie meäʹrtõllum da tõid vueʹjjest suåvldet naaʹlin, kåått vaʹsttad Sääʹm meer vuõiggâdvuõđ naaudšed siiskâž jiõččmieʹrreemvuõiggâdvuõđ. Lääʹddjânnam lij õõlǥtem väʹldded še puk tarbbsõõzz laauʹǩid tõn ainsmâʹttma, što vaʹstteei neeuʹrtummšid vueiʹtet puõʹttivuõđâst veäʹltted.

ÕM:i ooumažvuõiggâdvuõttkomitea õlmstõõʹtti täʹlvvmannu 1. peeiʹv 2019 kueʹhtt čåuddmõõžž vaiddlõõzzin, kook kuõʹsǩǩe iiʹjji 2011 da 2015 sääʹmteʹǧǧvaali ââʹlmõs vaaldšemvuõiggâz čåuddmõõžžid. Čåuddmõõžži mieʹldd ÂVV tuʹmmstõõǥǥ, koin Sääʹmteeʹǧǧ vaal-loǥstõʹǩǩe vaʹlddeš 97 ooumžed vuâstta Sääʹmteeʹǧǧ vaal-luʹvddkååʹdd da halltõõzz vuäinlmõõžž, neeuʹrte KP-suåppmõõžž 25 artikla nuʹtt õhttu ko õõutsââʹjest 27 artiklain da 1 artikla tuʹlǩǩeem vuâđald. Täin suåppmõšpaaiʹǩin 25 artikla kuâskk poliittlaž vuässõõttâmvuõiggâdvuõđid, 27 artikla uuʹccbõs joouki vuõiggâdvuõđid da 1 artikla meerai jiõččmieʹrreemvuõiggâdvuõđ.

Lääʹddjânnam âlgg raportâʹstted komiteaaʹje kuuđ mannu seʹst tõi tuåimi pirr, koid čåuddmõõžži diõtt lij riõmmum.

Sääʹmteeʹǧǧ halltõs tuʹmmji såbbreʹstes täʹlvvmannu 4. peeiʹv altteed puʹrǧǧeemooccmõõžži valmštõõllmõõžž ÂVV ääʹšš kuõskki tuʹmmstõõǥǥin. Puʹrǧǧeemooccmõõžž lij raajjam VTD (vuõiggâdvuõtt-tiõđ dåhttar, OTT) Markku Kiikeri. Sääʹmteeʹǧǧ halltõs tuʹmmji såbbreʹstes pâʹsslašttâm-mannu 6. peeiʹv raukkâd sõõrǥab saǥstõõllmõõžž ålggministeriast da vuõiggâdvuõttministeriast ÕM:i ooumažvuõiggâdvuõttkomitea čåuddmõõžž kuõskeeʹl. Lââʹssen Sääʹmteeʹǧǧ halltõs tuʹmmji såbbreʹstes 28.-29.3.2019 riâššâd ääʹššest kuullâmpoodd Sámi Árvvut õhttõʹsse.

Sääʹmteeʹǧǧ halltõõzz såbbar 6/2019 õʹnneš 28.-29.3.2019. Såbbar påʹrddǩeeʹrj õlmstââʹttet Sääʹmteeʹǧǧ dokumeʹnttbaaŋkâst kueʹhtt neäʹttel seʹst såbbar ââʹnnmest.

Sääʹmteeʹǧǧ teâđtõs 1.2.2019: ÕM:i ooumažvuõiggâdvuõttkomitea: ÂVV tuʹmmstõõǥǥ eeʹjj 2015 sääʹmteʹǧǧvaali vaal-loǥstõõǥǥâst neeuʹrte ooumažvuõiggâdvuõđid

Čåuddmõš ooumažvuõiggâdvuõttkomitea neʹttseeidain addrõõzzâst: https://tbinternet.ohchr.org/Treaties/CCPR/Shared%20Documents/FIN/CCPR_C_124_D_2668_2015_28169_E.pdf

Lââʹssteâđ:

Sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteei Tiina Sanila-Aikio teʹl. 050 300 1780, tiina.sanila-aikio(at)samediggi.fi

Katja Gauriloff, Anni-Kristiina Juuso da Heli Huovinen Sääʹmnuõri čeäʹppvuõđpeeiʹvi ärvstõõllʼjen – čeäʹppvuõđpeeiʹvi programm õlmstõttum

/in , , , , /by

Jieʹllikarttoʹhjjeei Katja Gauriloff, fiʹlmmtäʹsnn/čuäjtõõlli Anni Kristiina Juuso da čuäjtõõlli/sääʹmǩiõllsaž päärnai TV-prograamm Unna Junná puuʹtʼteei Heli Huovinen lie 10.-11.4. Aanar Sajoozzâst jäʹrjstum Sääʹmnuõri čeäʹppvuõđpeeiʹvi ärvstõõllʼjen. Riâšši rämmše snäätnas jieʹllikartt- da tv-taaʹsni mieʹldd puättmõõžžâst. – Jiiʹjjes kulttuur eeʹttǩeei snäätnas oummui lij fijnnâs vueiʹnned jiiʹjjes šõddmõõžžâst. Vuäitt pâi juʹrdded måkam toobd lij čuäʹjted jiiʹjjes teaʹtter maaiʹlmest ciʹsttjum artiisti ooudâst, mušttâl Sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteei Tiina Sanila-Aikio.

Sääʹmnuõri čeäʹppvuõđpeeiʹvi ääʹveemprääʹzniǩ älgg Sajoozz jõnn auditoriost seäradjeäʹǩǩää 10.4. čiâss 18 ääʹljeeʹl. Ääʹveemprääʹznǩest kuulât musikkčuäjtõõzzid puk koumm Lääʹddjânnam sääʹmǩiõlin. Nuõrttsääʹmǩiõllsaž musiikk čuäʹjat Anna Lumikivi čuõjldõʹttjen Katri Kittilä. Amoc da Ailu Valle räʹppje aanrõš- da tâʹvvsääʹmǩiõʹlle. Sámi musihkkaakademiija repertoaarâst lij äʹrbbvuõđlaž da ođđ sääʹm-musiikk.

Čeäʹppvuõđpeeiʹvid ävvai Sääʹmteeʹǧǧ saaǥǥjååʹđteei Tiina-Sanila Aikio.

Sääʹmnuõri čeäʹppvuõđpeeiʹvi väʹlddpeeiʹv, nelljdpeeiʹv 11.4. vueiʹnet 12 sääʹmnuõri teaʹtterčuäjtõõzz. Lââʹssen Sajoozzâst vuäitt jieʹlled määŋgnallšem tuâjjpaaʹjin, tobdstõõttâd sääʹmǩiõllsaž päärnai- da nuõriǩeerjlažvuõđin leʹbe håʹt-i leäʹmnned sääʹmǩiõli fooʹntid jiiʹjjes teʹlfooʹne da tabletta leʹbe sniimmâd čeäʹppvuõđpeeiʹvi jiõččie-seeiʹn ooudâst.

Čeäʹppvuõđpeeiʹvid vueʹrddet miâlggâd 500 vuässõõđi Heʹlssen da Uʹccjooǥǥ kõõskâst. Teaʹtterčuäjtõõzzin lie mieʹldd pâʹjjel 100 nuõr. Čeäʹppvuõđpeeiʹvi ǩiõʹllen lie sääʹmǩiõl.

Nelljdpeeiʹv 11.4. programm:

8:00 Sajoozz uus äʹvvne
Iʹlmmtõõttâmpäiʹǩǩ ävvan jõnnkääʹrdest
Vuõssvieʹǩǩpäiʹǩǩ ävvan
Tuâjjpääʹj äʹvvne jõnnkääʹrdest
8:50 Auditorio uus äʹvvne
9:00 Programm älgg auditoriost
Čiččâm vuõssmõs čuäjtõõzz
11:30 Poorrâmpodd älgg
Õhttsaž snimldõk pukin vuässõõđin Sajoozz ouddšeelljast
Maainâskååvas ävvan Sajoozz ouddšeelljast

Tuâjjpääʹj juäʹtǩǩe jõnnkääʹrdest
12:50 Auditorio uus äʹvvne
13:00 Programm juätkk auditoriost
Kutt mââimõs čuäjtõõzz
15:00 Ärvstõõlli vueʹlǧǧe smiõttâd sij tuʹmmstõõǥǥid
Tuâjjpääʹj juäʹtǩǩe jõnnkääʹrdest

Maainâskåʹvvsest mainnsi mušttlummuš juätkk

Auditoriost čuäʹjtet videoid
16:00 Pohttmõõžži õlmmʼmummuš da stipeeʹndi jueʹǩǩem

 

Prograʹmme vueiʹtte pueʹtted muttsid!

Čeäʹppvuõđpeeiʹvid jååʹđtet nuʹtt mâʹte ouddâl koumm ǩiõlin: nuõrttsääʹm-, aanrõš- da tâʹvvsääʹmǩiõlin. Čeäʹppvuõđpeeiʹvid jååʹđat nuõrttsäämas Teemu Titola, aanrõšǩiõʹlle Satu Aikio da tâʹvvsääʹmǩiõʹlle Aslak Uula Länsman.

Tuâjjpaaʹji lââʹssen čeäʹppvuõđpeeiʹvin vuäitt vueiʹnnlõõttâd sääʹmǩiõllsaž päärnai- da nuõriǩeerjlažvuõđ čõõđteeivuiʹm. Čeäʹppvuõđpeeiʹvid lie pueʹttmen Dávvi Girji, Nuõrttsääʹmkulttuurfondd, Anarâškielâ servi da Kieletär. Lââʹssen Sámi giella- ja kulturguovddáš Karasjooǥǥâst puätt jueʹǩǩed Gába– gaʹzeâʹt.

Lââʹssteâđ:

Anna Lumikivi
010 839 3174, 040 684 1957
anna.lumikivi@samediggi.fi
Facebook: @saamelaisnuortentaidetapahtuma
Instagram: @samenuoraid_daiddadahpahus
Čeäʹppvuõđpeeiʹvi hashtag: #sndd2019 / #sntt2019