ON:id olmmošvuoigatvuođakomitea: AHR:a mearrádusat jagi 2015 sámediggeválggaid válgalogahallamis loavkidedje olmmošvuoigatvuođaid

/in , , , /by

Suoma ratifiseren siviila- ja politihkalaš vuoigatvuođaid guoski oktasašsoahpamuša (ng. KP-sopimus) gohcci Ovttastuvvan našuvnnaid olmmošvuoigatvuođakomitea lea odne olggosaddán guokte čovdosa váidalusaide, mat guske jagi 2015 sámediggeválggaide guoski alimus hálddahusrievtti čovdosiid. Nuppi váidalusain barggai Sámedikki ságajođiheaddji Sanila-Aikio stivrra fápmudusain.

Dáhpáhusain lei jearaldat alimus hálddahusrievtti (AHR) 30. čakčamánu 2015 addin mearrádusaid vuođul Sámedikki válgalogahallamii dohkkehuvvon olbmuid guoski áššis.

Sanila-Aikio doallá čovdosa buorrin. “Dathan nanne ON:id olmmošvuoigatvuođakomitea árvoválddiin dan, maid mii leat geažos áigge dadjan. AHR ii livčče ožžon spiehkkasit sámediggelága teavsttas, daningo dat lea buhtten Sámi álbmoga iešmearridanvuoigatvuođa iežas ‘oppalašvihkkedallamiin” meattá lága sátnehámi ja Sámedikki válgalávdegotti fuolalaš barggu juohke ohcamuša oktagaslaš vihkkedallamis. Mii galgat dál ságastallat burginohcamuša dahkamis AHR:i, vuoi ášši ožžojuvvo ruovttoluotta lágalašvuođa dássái.”

Olmmošvuoigatvuođakomitea gávnnaha čovdosisttis, ahte AHR:a mearrádusat, maiguin Sámedikki válgalogahallamii váldojedje 93 olbmo vuostá Sámedikki válgalávdegotti ja stivrra oainnu, loavkidedje KP-soahpamuša 25 artikla sihke okto ahte ovttas 27 artiklain ja 1 artikla tulkoma bokte. Dáid soahpamuščuoggáin 25 artikla guoská politihkalaš oassálastinrivttiid, 27 artikla vehádagaid rivttiid ja 1 artikla álbmogiid iešmearridanrivttiid.

Olmmošvuoigatvuođakomitea gávnnaha, ahte jagi 2011 rájes AHR lea spiehkkasan sihke sámediggelága 3 §:a sátnehámis ja láhkačuoggá ovttaráđálašvuhtii vuođđudeaddji tulkomis, go dat lágas eaktuduvvon objektiivvalaš kriteraid sajis lea heivehan iežas “oppalašvihkkedallama”. Sámedikki válgalávdegotti oktagaslaš tulkon válgalogahallamii váldimis lei namalassii vuođđuduvvan lágas ásahuvvon kriteraide, ja dainna vuođustusain guoskevaš 93 olbmo eai lean váldon válgalogahallamii.

Dál olmmošvuoigatvuođakomitea lea guorrasan Sámedikki válgalávdegotti ja stivrra oaivilii, ja gávnnahan, ahte AHR:a tulkon spiehkkasii lágas iige vuođđuduvvan govttolaš ja objektiivvalaš kriteraide.

KP-soahpamusa 2 (3) artikla mielde soahpamušriika lea geatnegas buhttet olmmošvuoigatvuođaloavkideami goas dakkár lea gávnnahuvvon. Dál addojuvvon čovdosis komitea gávnnaha, ahte dát eaktuda “dievas ovddežii máhcaheami sihkkarastima”. Dát sáhttá leat vejolaš dušše dan bokte, ahte AHR burgá iežas čovdosiid. Olmmošvuoigatvuođakomitea gávnnaha sierra, ahte Suopma lea geatnegas dárkkistit sámediggelága 3 §:a nu, ahte sihkkarasto ahte Sámedikki válggaid kriterat jienastanvuoigatvuhtii leat meroštallon ja dat geavadis heivehuvvojit vugiin, mii vástida Sámi álbmoga vuoigatvuođa návddašit siskkáldas iešmearridanvuoigatvuođas. Suopma lea maiddái geatnegas váldit buot dárbbašlaš lávkkiid dan sihkkarastima várás, vuoi seammalágan loavkidemiid lea vejolaš garvit boahttevuođas.

Olmmošvuoigatvuođakomitea čovdosii laktása ovtta lahtu dievasmahtti oaivil, mii gávnnaha seammá loahppabohtosa go olles komitea muhto sisttis doallá lassivuođustusaid.

Suopma galgá raporteret komiteai guđa mánotbaji siste daid doaibmabijuin, maidda čovdosiid geažil lea álgojuvvon.

Čoavddus olmmošvuoigatvuođakomitea internet-siidduin čujuhusas: https://tbinternet.ohchr.org/Treaties/CCPR/Shared%20Documents/FIN/CCPR_C_124_D_2668_2015_28169_E.pdf

Olgoriikkaministeriija dieđáhus áššis 1.2.2019 https://um.fi/ajankohtaista/-/asset_publisher/gc654PySnjTX/content/yk-n-ihmisoikeuskomitealta-kaksi-ratkaisua-saamelaiskarajien-vaaliluetteloon-hyvaksymista-koskevassa-asiassa?p_p_auth=cifAZqe8&curAsset=0&stId=44227

 

Lassidieđut

Ságajođiheaddji Tiina Sanila-Aikio, tel. 050 300 1780, tiina.sanila-aikio(at)samediggi.fi