Šiev Suomâ jiečânâsvuođâpeivi!
Buori Suoma iehčanasvuođabeaivvi!
Šiev Suomâ jiečânâsvuođâpeivi!
Šiõǥǥ Lääʹddjânnam jiõččnažvuõttpeeiʹv!
Hyvää Suomen itsenäisyyspäivää!
Säminuorâi taaiđâtábáhtus lii 2019 Kärigâsnjaargâ uđđâ Njaalâ-haalist
Säminuorâi taaiđâtábáhtus 2019 uárnejuvvoo Kärigâsnjaargâ uđđâ Njaalâ-maaŋgâtoimâhaalist já škoovlâ pirrâsist cuáŋuimáánu 10.-11. peeivi. Riijkâvijđosâš teeman tábáhtusâst lii teatter já sämmilâš teeman ”Muštâlem maaŋgah häämih”. Tábáhtus ohtâvuođâst uárnejuvvoo meiddei aldamáttááttâspeivi uáppeid, kiäh loheh sämikielâ päikkikuávlu ulguubeln.
Riijkâvijđosii teema ravvuuh láá https://nuorikulttuuri.fi/ – siijđoin. Sämmilâš teema puáhtá leđe ovdâmerkkân juoigâm, livđe, leuʹdd, mainâstem teikkâ eres läävdi alne oovdânpuohtum sänitaaiđâ. Täärhib uásálistemravvuuh almostittep kiiđâ aalgâst, mut rahttâđškyettiđ kannat jo tääl! Čuávu Sämitige nettisiijđoid www.samediggi.fi!
Aldamáttááttâspeivi 10.4. uárnejuvvoo uáppeid, kiäh loheh sämikielâ káidusmáttááttâshaavâ peht sämikuávlu ulguubeln já taan peeivist tieđeet haavâ koordinaattor. Čuávu meiddei haavâ nettisiijđoid, moh lekkâseh eidu tain peeivijn!
Sämitige škovlim- já oppâmateriaaltoimâttâh lii tábáhtus váldu-uárnejeijee. Tábáhtus ornimist láá fáárust meiddei Laapi kirjeráájui Jottee kirjerááju-haahâ, Sämitige Párnáikulttuurkuávdáš Mánnu, Sämimuusikkuávdáš já nuorâirääđi.
Tábáhtus äigitavlu:
- tábáhtus šlaajâin, almootmist, sáttoin já ijâstâlmijn tieđettuvvoo tärhibeht kuovâ-njuhčâmáánust;
- almottâttâm kišto uásiväldeid já eres uásálisteid lekkâs neetist 5.3. já nohá 22.3.;
- taaiđâtábáhtus puovtâdijjee porgâškuát Sämitige škovlim- já oppâmateriaal toimâttuvvâst suullân kyehti mánuppaje ovdil tábáhtus;
- säminuorâi taaiđâtábáhtus lii Kärigâsnjaargâst 10.-11.4.2019 já
- riijkâvijđosâš TEATRIS-tábáhtus lii Jyväskyläst 24.-26.5.2019.
Lasetiäđuh:
- Škovlim- já oppâmateriaaltoimâttâh: anni.nakkalajarvi(at)samediggi.fi, 040 511 1821; ulla.aikio-puoskari(at)samediggi.fi, 040 767 3101;
- Sämikielâi káidusmáttááttâs piiloothaahâ: arla.magga(at)samediggi.fi, 040 198 5033;
- Jottee kirjerááju -haahâ: minna.nakkalajarvi(at)rovaniemi.fi, 016 322 21 77;
- Säämi párnáikulttuurkuávdáš Mánnu: petra.magga(at)samediggi.fi, 040 732 5503.
Ilolijn mieláin kiiđâ kuávlun já Kärigâsnjaargân!
Kärigâsnjaargâ škoovlâ máttáátteijeeh Laura Niittyvuopio já Satu-Marjut Nieminen čäittiv magareh taidâreh škoovlâst láá lamaš. Fijnâ seinikove lává máálám Haarla ballerinajyemehááh Biret já Katja.
Puáđi savâstâllâđ äigikyevdilis aašijn Anarân majebaargâ 4.12.
Sämitige stiivrâ ornim savâstâllâmtilálâšvuođah juátkojeh. Stivrâ uárnee čuákkimis ohtâvuođâst savâstâllâmtilálâšvuođâ Anarist majebaargâ 4.12. tme 18-20. Tilálâšvuođâ tárguttâssân lii teivâđ kuávlu sämmilijguin já adeliđ mahđulâšvuođâ savâstâllâđ äigikyevdilis aašijn.
Sämitige stivrâ tuáivut Aanaar kuávlu sämmilijd tiervâpuáttim vaaljâpaje viiđâd savâstâllâmtilálâšvuotân! Tilálâšvuotâ uárnejuvvoo Sajosist majebaargâ 4.12. tme 18-20.
Sämitige ive 2018 toimâvuávám mield stiivrâ čuákkimeh uárnejuvvojeh máhđulâšvuođâi mield Ucjuuvâst, Vuáčust, Helsigist, Iänuduv Käresavonist já Anarist. Čuákkimij ohtâvuođâst uárnejuvvoo päikkikoddeest savâstâllâmtilálâšvuotâ, mast stivrâ tiäivá kuávlu sämmilijguin, muštâl uánihávt stiivrâ tooimâin já addel epivirgálub máhđulâšvuođâ savâstâllâđ äigikyevdilis aašijn.
Lasetiäđuh:
Sämitige saavâjođetteijee Tiina Sanila-Aikio puh. 050 300 1780, tiina.sanila-aikio(at)samediggi.fi
Kove: Mika Huisman / Sajos
Anarâškielâ puustavvideo lii valmâštum
Anarâškielâ puustavvideo lii valmâštum. Videost Sáárákáisá já Siiri uuccâv anarâškielâ pustavijd. Jyehi pustavân suoi adelává ovdâmeerhâ. Sämitige škovlim- já oppâmaterialtoimâttâh lii pyevtittâm video já tot lii puohháid keččâmnáál.
Videost lává fáárust Sáárákáisá Seurujärvi já Siiri Angeli. Video kietâčalluu lává ráhtám Henna Lehtola já Neeta Jääskö. Video lii kuvvim já editistám Eeva Mäkinen.
Liŋkkâ puustavvideon: www.youtube.com/watch?v=CxrPDtIbZkA
Sämitigge ocá meriáigásii nuorttâlâškielâ, anarâškielâ já tavesämikielâ kielâpargee ááigán 2.1.–29.6.2019
Säämi parlamentaarlâš rääđi vuálásâžžân tuáimá ohtsâštave-eennâmlâš sämikielâi áámmát- já reesuurskuávdáš Säämi Kielâkäldee, mon tooimâ ruttâdeh Suomâ, Ruotâ já Taažâ Sämitigeh. Áámmát- já reesuurskuávdáá pargoh láá eereeb iärásij kielâtipšom, kielâovdedem, terminologiapargo […]
Staatârääđi kanslia almostitij raapoort tuotâvuotâ- já sovâdâttâmproosees valmâštâllâm toorjân tohhum kulâmijn
Suomâ haldâttâs lii Sämitige iävtuttâsâst algâttâm sämiaašijd kieđâvuššee tuotâvuotâ- já sovâdâttâmproosees valmâštâllâm roovvâdmáánust 2017. Sämitige čuákkim oovdânpuovtij tollum vuolgâttâssavâstâlmist 9.2.2018, ete prosesist uárnejuuččii sämmilij kulâmeh nuuvt sämmilij päikkikuávlust ko meid ton ulguubeln-uv. Staatârääđi kanslia almostitij kulâmijn raapoort 26.11.2018.
– Raapoort kiäsá oohtân jurduid, moh pottii oovdân kulâmijn tuotâvuotâ- já sovâdâttâmprosesist, nomâtteemmin. Mun anam, ete eromâš tehálâš raportist lii tot, ete maid aašijd já tábáhtusâid kolgâččii tutkâđ, jis meriduvvoo asâttiđ tuotâvuotâ- já sovâdâttâmkomissio, iätá Sämitige saavâjođetteijee Tiina Sanila-Aikio.
– Mun pajediččim raportist kyehti válduhuámmášume, main vuossâmuš lii tot, ete sämmiliih láá eresárvusiih syemmilii háárán nuuvt lahâasâttem tääsist ko nk. táválii elimist-uv. Nubbe raapoort váldunáágus – assimilaatio ađai lädijduttem já kolonisaatio eennâmkevttimist juátkojeh – lii tehálâš, pyereest agâstâllum já kolgâččij leđe tuotâvuotâ- já sovâdâttâmproosees ráđádâlmij vuolgâsaje, juátká Sanila-Aikio.
Almostittum kuullâmraportist uárnejuvvoo puohháid ávus savâstâllâmtilálâšvuotâ 17.12.2018 tme 17:30 Anarist Saijoos auditoriost. Pääihi alne láá ei. staatâčällee Paula Lehtomäki sehe staatârääđi kanslia já riehtiministeriö virgeulmuuh.
Sämitigge, riehtiministeriö já staatârääđi kanslia soppii sämmilij kulâmij orniimist kiđđuv 2018. Sämmilij päikkikuávlust já Suomâ stuárráámus kaavpugijn tuállojii 29 kulâmid 2.5.–29.6.2018 koskâsii ääigi. Staatârääđi kanslia almostitij kulâmijn raapoort 26.11.2018. Raapoort lii almostittum viiđâ kielân; anarâš-, nuorttâlâš- já orjâlâškielân, suomâkielân já ruotâkielân. Toos lasseen raapoort almostittoo maŋeláá meid eŋgâlâskielân.
Sämmilij aašijd kyeskee sovâdâttâmproosees -kuullâmraapoort
Lasetiäđuh sämmilij tuotâvuotâ- já sovâdâttâmproosees valmâštâlmist
Staatârääđi tiäđáttâs kuullâmraapoort almostitmist (26.11.2018): https://vnk.fi/documents/10616/11086133/559+Sovintokomission+valmistelu+-raportti+inarinsaame.pdf
Lasetiäđuh:
Saavâjođetteijee Tiina Sanila-Aikio puh. 050 300 1780, tiina.sanila-aikio(at)samediggi.fi
Sierânâsäššitobdee Anni-Kristiina Juuso, p. 0295 160 169, staatârääđi kanslia
Sämikielâlij sosiaal- já tiervâsvuotâsyergi uáppei já pargei väldikodálâš karttim
Poske (Tave- Suomâ sosiaalsyergi mättimkuávdáš) sämiohtâdâh olášut koijâdâllâm oovtâstpargoost Peerâkuávdáštoimâmalli Laapin – ohtâlistum maaŋgâ tuáimee palvâlusah perruid (su. Perhekeskustoimintamalli Lappiin – integroidut monitoimijaiset palvelut perheille) –havváin (2017–2018). Puáttee eennâmkodde já soti-uđâsmitmij mield lii tehálâš selvâttiđ vuáđulávt sämikielâlij soti-syergi mättei áámmát- já kielâtááiđu sehe sajadume väldikodálávt. Eennâmkoddeuđâsmittem mield sämikielâlij palvâlusâi pyereeb koordinistem já mättei karttim lii ohtâ merhâšittee koččâmuš sämikielâlij palvâlusâi turvim tááhust.
Koijâdâllâm kuáská vuosâsajasávt sämikielâláid čuovviittâs já sosiaal- já tiervâsvuotâsyergi áámmátulmuid kieldâin, seervijn, servikuudijn sehe puátteevuođâ soti-mätteid oppâlájádâsâin. Koijâdâlmân pyehtih meid uásálistiđ puoh sij, kiäh halijdeh pyehtiđ oovdân sii mättim sämikielâi uásild. Čielgiittâs puátusijd kevttih eennâmkodde- já soti-valmâštâlmist čuosâttiđ sämikielâlij áámmátulmui čuosâttum. Koijâdâllâm olášuttoo Webprobol-koijâdâlmin já västidem pištá suulân 10-15 minuttid. Puátusijn mij muštâlep ive 2019 ääigi.
Koijâdâlmân västidem ij kenigit västideijee moossân já koijâdâlmân puáhtá västidiđ jo-uv jieijâs noomáin tâi nomâttáá. Persovntiäđui kieđâvušmist mij nuávdittep EU tiätusyejiasâttâsâid. Vástádâsâid kieđâvušeh Lape-haavâ proojeektpargee, Sämitige soti-čällee, Poske sämiohtâduv vuávájeijee sehe Laapi eennâmkode sämipalvâlusâi vuávájeijee. Vástádâsâid já ohtâvuotâtiäđuid kevttih tuše sämikielâlij sosiaal- já tiervâsvuotâpalvâlusâi sehe čuovviittâspalvâlusâi vuáváámân já oovdedmân. Vástádâsâid siäilutteh torvolávt syelisaanijn syeijejum muštosäägist. Västideijee puáhtá estiđ jieijâs vástádâsâi kevttim maajeeldkietân väldimáin ohtâvuođâ Poske sämiohtâduv vuávájeijei.
- Sämikielâlij sosiaal- já tiervâsvuotâsyergi uáppei väldikodálâš uáppeekarttim.
- Sämikielâlij sosiaal- já tiervâsvuotâsyergi pargei väldikodálâš karttim.
Mij kijttep lieggâsávt jo muuneeld tuu vástádâsâst. Mij pivdep vástádâsâid koijâdâlmân 14.12.2018 räi.
Lasetiäđuid čielgiittâsâst addel ohtâvuotâolmooš:
Riitta Lehtola
riitta.lehtola@poskelappi.fi
p. 040 16 26 424
Juulevsämikielâ já kieldâsämikielâ ovdedeijeid Kollekielâ -kielâpalhâšume
Karin Tuolja Ruotâ Juhâmohheest já Jekaterina Mechkina Ruošâ Murmanskist uážžuv tave-eennâmlâš sämikielâ kielâpalhâšume ive 2018.
Suomâ Sämitige saavâjođetteijee Tiina Sanila-Aikio, Taažâ Sämitige saavâjođetteijee Aili Keskitalo, Karin Tuolja, palhâšumelävdikode jeessân Solvår Knutsen Turi Taažâst, Ruotâ Sämitige saavâjođetteijee Per-Olof Nutti. Kove: Ann Kristin Lindaas / KMD
Kollekielâ – Tave-eennâmlâš kielâpalhâšume juáhhoo Karin Tuoljan Taažâ, Ruotâ já Suomâ sämmilâšaašijn västideijee ministerij já sämitigij saavâjođetteijei čuákkim ohtâvuođâst Oslost 26.11. já Jekaterina Mechkinan Murmanskist 29.11. Kielâpalhâšume ulmen lii išediđ sämikielâ nanosmittem, ovdedem já siäilum Taažâst, Ruotâst, Suomâst já Ruošâst.
Karin Tuolja lii porgâm juulevsämikielâ oovdân Ruotâst oles elimis. Sun lii toimâm máttáátteijen, jurgâleijen, oppâmaterialij rähten já kielâtärhisteijen. Tuolja lii tehálâš olmooš juulevsäämi kielâsiärvusist, já sust lii lamaš kuávdáš merhâšume Taažâ já Ruotâ koskâsâš kielâohtsâšpargoost, eromâšávt sänirááju já terminologia oovdedmist já Ráámmát jurgâlmist.
Jekaterina Mechkina uážžu Kollekielâ-kielâpalhâšume kuhesáigásâš pargostis kieldâsämikielâ sajaduv nanodem oovdân Ruošâst. Sun lii uásálistám sänirááju oovdedmân já kieldâsämikielâ sänikirje rähtimân. Mechkina lii čáállám já jurgâlâm kiirjijd sehe ráhtám oppâmaterialijd. Suu kirjálâš pargoi áánsust maaŋgah láá peessâm uápásmiđ Murmansk kuávlu kieldâsämmilij elimân já kulttuurân.
Kielâpalhâšume mieđettuvvoo ovtâskâs ulmuid tâi siärvusáid, moh láá porgâm eromâš pyere pargo sämikielâ ovdedem peeleest. Palhâšume juáhhoo tääl káávcád keerdi. Čuávuváá keerdi palhâšume juáhhoo ive 2020, ko Suomâ tuáimá kuulmâ riijkâ sämmilâšaašij ohtsâšpargo saavâjođetteijen.
Palhâšumelävdikoodán kullii Neeta Jääskö Suomâst, David Kroik Ruotâst, Nina Afanasjeva Ruošâst sehe Solvår Knutsen Turi já Jane Juuso Taažâst.
Lasetiäđuh:
Ráđádellee virgeolmooš Johanna Hautakorpi, riehtiministeriö, puh. 02951 50018, ovdânommâ.suhânommâ@om.fi
Palhâšumelävdikode jeessân Neeta Jääskö Suomâ sämitiggeest, puh. 040596 9230, neeta@neetainari.fi
Vala lii asto uuccâđ škovlâkyessin
Sämitige nuorâirääđi já Nuorâi Akatemia Dihtosis-haavâst fäälih paješkovláid škovlâkolliistâlmijd, main lii sämmilâš teema. Tääl mij uuccâp movtijgis paijeel 18-ihásijd säminuorâid pirrâ Suomâ škovlâkyessin kolliistâlmáid, moh olášuttojeh kiiđâ 2019 ääigi. Uuccâmäigi lii vala taan oho.
Kuosij pargon lii jiešráđálávt kolliistâllâđ já muštâliđ sämikulttuurist paješkoovlâin. Tijme juáháš info-uásán sehe toimâlij pargoi porgâmân oovtâst nuorâiguin. Kolliistâlmij ulmen lii sirdeđ tiäđu sämmilijn já sämikulttuurist väldiaalmug nuoráid. Materiaaleh láá valmâšin, te kuosij pargon páácá kolliistâllâm škoovlâin. Kuossijd uárnejuvvoo škovlim Helsigist 14.1.2018, kost uápásmiteh sii. Škovliimân uásálistem lii iähtu kyessin toimâmân
Škovlâkolliistâlmeh olášuttojeh škovlâpeeivij ääigi 1.2.-31.5.2018. Kyesih iä taarbâš čonâdâttâđ leđe fáárust oles kiiđâ, peic kolliistâlmeh láá ton verd ko tiilámeh láá já kyesi jieijâs äigitaavlun heivee. Te tun puávtáh toohâđ kolliistâlmijd eres pargoi tâi uápui paaldâst. Jyehi kolliistâlmist máksoo 54€ stuárusâš pälkki sehe mätkikoloh kolliistâllâmsajan.
Mij uuccâp kuosijd ei. uáivikaavpugkuávlun, Jyväskylän, Tamperen, Oulun já Ruávinjaargân. Meid eres päikkikuudijn perustum säminuorah pyehtih uuccâđ fáárun.
Tooimât rijjâhámásii ucâmuš 30.11.2018 tme 16.00. räi čujottâsân: minna.lehtola(at)samediggi.fi
Lasetiäđuh:
Minna Lehtola
Proojeektpargee
tel: 010 839 3132 | +358 40 650 3620
minna.lehtola(a)samediggi.fi
Sämitigge ocá sämikielâi káidusmáttáátâshaahân koordinaattor
Pargo álgá 1.1.2019 já pištá 31.12.2020 räi. Pargo lii uásiáigásâš (50%). Proojeektkoordinaattor västid ohtâvuođâin Suomâ škovláid, škovlim uárnejeijeid já vanhimáid. Koordinaattor čuákkee sämikielâi máttááttâsjuávhuid já tuáimá aldasâš ohtsâšpargoost Ucjuuvâ kieldâst tuáimee proojeekthovdáin já proojeekt viermipalvâlusâi pyevtitteijein. Proojeektkoordinaattor paargon kuleh meid tieđettem já raportistem. Proojeekt uárnee káidusmáttááttâs, mii lii vuáđumáttááttâs já luvâttâhškovlim tievâsmittee sämikielâi (aanaar-, nuorttâ- já tavesämikielâ) máttááttâs, sämmilij päikkikuávlu ulguubelkieldâi škovláid. Proojeekt ruttâd máttááttâs- já kulttuurministeriö. Pargo miänástuvvee tipšom išedeh sämisiärvus tubdâm já máttu porgâđ jiešráđálávt. Tohálâšvuotâvátámâššân lii pargo vaattâm hiäivulâš škovlim já sämikielâ táiđu (asâttâs 95). Projektist västid škovlim- já oppâmaterialtoimâttâh já hovdân tuáimá škovlimčällee.
Proojeektkoordinaattor pälkki miärášuvá Sämitige pälkkivuáháduv vátámâštääsi IV/IV mield (vuáđupälkki 2491,54 €, 50 %). Vuáđupäälhi lasseen máksoo 24 % sämikuávlu lase já pargohárjánemlase. Koordinaattor toimâsaje lii sämikulttuurkuávdáš Sajosist já pargoi porgâm uásild káiduspargon lii sopâmuš mield máhđulâš. Rijjâhámásâš pargoucâmuš lahtosijguin kalga toimâttiđ Sämitige čäällimkoodán 5.12.2018 räi čujottâsân Sajos, 99870 Aanaar. Lasetiäđuid addel škovlimčällee Ulla Aikio-Puoskari, ulla.aikio-puoskari@samediggi.fi / puh 010 839 3112. Sämitige tooimân puáhtá uápásmuđ nettičujottâsâst www.samediggi.fi.
Anarist 21.11.2018 Sämitigge